Pramatki Ludu Izraela

Opowiadając o heroicznej próbie wiary Abrahama, jaką stanowiło ofiarowanie Izaaka (Rdz 22,1-19), Księga Rodzaju ani słowem nie wspomina o postawie i odczuciach jego żony, matki Izaaka. W takich przypadkach czytelnik Pisma Świętego powinien „czytać” puste przestrzenie między literami tekstu świętego. Milczenie Biblii jest znakiem, że Sara ufnie współuczestniczyła w heroicznej próbie wiary. Jej kobieca i matczyna intuicja oraz miłość towarzyszyły mężowi i synowi w drodze na górę Moria.

Umierając w Kiriat-Arba, czyli w Hebronie, Sara liczyła 127 lat (23,1-2), w czym dopatrzono się idealnego czasu trwania ludzkiego życia, czyli 120 lat, ze świętą liczbą 7. Abraham nabył od Efrona Hetyty pieczarę na polu zwanym Makpela i w niej złożył ciało zmarłej żony (23,3-20). Według Księgi Rodzaju (49,29-32; 50,13) w tej samej pieczarze pochowano wszystkich patriarchów i matriarchinie Izraela (z wyjątkiem Racheli). Chodziło zatem o coś znacznie więcej niż zwyczajny akt kupna i sprzedaży, bowiem pochówek Sary oznaczał, że Abraham uzyskał pełne prawo własności do grobu, do którego należy wracać, położonego w kraju, który w przyszłości stanie się Ziemią Izraela.


REBEKA, ŻONA IZAAKA

Rebeka jest pramatką biblijnego Izraela, o której Księga Rodzaju opowiada najwięcej (25,19- 35,29). Abraham wysłał Eliezera, swego sługę, by w dawnej ojczyźnie znalazł odpowiednią żonę dla Izaaka (24,1-9). Chodziło przede wszystkim o ciągłość tradycji rodowej oraz oparcie więzi między mężem i żoną na solidnych i trwałych podstawach. Udawszy się w drogę, Eliezer prosił Boga o opatrznościowy znak, który miał mu pomóc w wykonaniu trudnego zadania. Tym szczególnym znakiem stała się obecność młodej i pięknej Rebeki przy źródle oraz napojenie przez nią wielbłądów Eliezera (24,10-27). Rebeka była córką Betuela i wnuczką Nachora, brata Abrahama. Biblia podkreśla nie tylko jej piękność, lecz także gościnność i czystość oraz niepospolitą troskę o zwierzęta. Tradycja żydowska traktuje te przymioty jako gwarancję kobiecej wierności i trwałości małżeństwa.

Eliezer przekonawszy się, że jego modlitwa została wysłuchana, udał się z Rebeką do jej domu. Uzyskawszy zgodę ojca na małżeństwo córki z Izaakiem, wyruszył z nią w drogę powrotną do Abrahama (24,28-61). Gdy dotarł do celu, Izaak, mając 40 lat, poślubił Rebekę, która „była mu pociechą po matce” (24,67). Odczytywano to jako wskazówkę, że dobra żona zastępuje mężowi matkę, której on stale potrzebuje. Księga Rodzaju nie określa wieku Rebeki w chwili zawarcia małżeństwa, lecz nadmienia, że długo pozostawała bezpłodna. Dopiero 20 lat po ślubie urodziła bliźniaków, którzy otrzymali imiona Ezaw i Jakub (25,21-22). Będąc w ciąży, dowiedziała się o przeznaczeniu każdego ze swoich dzieci (25,23-26).

Rebeka poznawszy zamysł Boży, w którym szczególne miejsce przypadło w udziale Jakubowi/Izraelowi, skutecznie współdziałała z Bogiem, wykazując wielką siłę ducha i nie cofając się przed ryzykownymi wyborami moralnymi. Wierna przesłaniu, które otrzymała od Boga, faworyzowała Jakuba, natomiast jej mąż – Ezawa. Na skutek podstępu, w którym kluczową rolę odegrała matka, błogosławieństwo ojca uzyskał nie Ezaw, starszy syn Izaaka, lecz Jakub. Ostrzegając go przed zemstą rozgniewanego brata, Rebeka ułatwiła ucieczkę Jakuba z domu ojca, ale już nigdy nie zobaczyła swego syna (27,1-45). Podczas gdy udział Izaaka, męża Rebeki, był raczej bierny, to ona podjęła odpowiedzialność za rodzinę i dom oraz stanowiła ogniwo niezbędne do tego, by mogły się wypełnić obietnice Boże udzielone Abrahamowi i Izaakowi.