Gdybyś był bogiem

Czy pamiętają Państwo mój felieton sprzed tygodnia? Opisałem w nim odpowiedź programu ChatGPT na pytanie: „Jak diabeł najlepiej może zniewolić ludzi, aby ich kontrolować, ale bez użycia przemocy?”. Sztuczna inteligencja zasugerowała skupienie się na subtelnych metodach manipulacji, które prowadziłyby do stopniowego ograniczenia wolności i zdolności do krytycznego myślenia, przy pozostawieniu jednak ludzi z poczuciem, że mają kontrolę nad swoim życiem.

Tym razem w miejsce diabła wpisałem Boga. Oto co wyszło: „Jeśli byłbym bogiem i chciałbym kontrolować ludzi bez użycia przemocy, musiałbym podejść do tego w sposób bardziej subtelny, bazujący na psychologii, religii i strukturach społecznych. Jako bóg miałbym ogromną władzę nad rzeczywistością, co oznacza, że mogłoby to być działanie na poziomie idei i systemów wierzeń. Oto kilka strategii, które mogłyby zadziałać:

1. Tworzenie systemu religijnego opierającego się na strachu i poczuciu winy, że każdy jest grzeszny z natury i musi odpokutować za swoje grzechy, aby zasłużyć na zbawienie. Ludzie bez mojego przebaczenia są skazani na cierpienie.

2. Nagrody w przyszłym życiu. Mógłbym skupić się na obietnicy nagród po śmierci. Ludzie byliby zachęcani do znoszenia trudności i niesprawiedliwości w doczesnym życiu, wierząc, że w przyszłym czeka na nich coś lepszego.

3. Tworzenie pojęcia „boskiego porządku”. Wszystko, co się dzieje, byłoby uznawane za część mojego nieprzeniknionego planu, nawet jeśli wydaje się niesprawiedliwe.

4. Kreowanie autorytetów duchowych. Wyznaczyłbym pośredników – kapłanów, proroków, przywódców duchowych, którzy interpretowaliby moje przesłania i zasady. Te autorytety byłyby postrzegane jako wybrańcy, których nie należy kwestionować.

5. Normy społeczne zakorzenione w religii. Normy społeczne byłyby ściśle związane z moim systemem wierzeń. Każdy, kto odstawałby od normy, byłby uznawany za grzesznika. Ludzie sami pilnowaliby się nawzajem, aby nie łamać zasad.

6. Stymulowanie potrzeby przynależności. Skupiłbym się na tym, by ludzie czuli, że ich tożsamość i wartość zależą od przynależności do większej wspólnoty religijnej.

7. Tworzenie dualistycznego obrazu świata. Ustanowiłbym wyraźny podział na dobro i zło, prawdziwych wiernych i niewiernych, tych, którzy idą moją drogą, i tych, którzy jej się sprzeciwiają.

8. Ustanowienie tajemnicy i niewyrażalności boskości. Mógłbym zbudować przekonanie, że moja boska natura i moje plany są tak niepojęte, że ludzie nie są w stanie ich zrozumieć.

9. Rytuały i tradycje. Wzmacniałoby to poczucie wspólnoty. Rytuały nadawałyby życiu ludzi sens i porządek.

10. Zaburzenie poczucia wolnej woli. Ludzie wierzyliby, że mają wybór, ale jednocześnie każda ich decyzja byłaby postrzegana jako zgodna z moją wolą.

11. Stymulowanie potrzeby sensu i celu. Wzmacniałbym w ludziach przekonanie, że sens ich życia zależy wyłącznie ode mnie, że tylko poprzez pełne podporządkowanie moim planom mogą odnaleźć prawdziwy sens istnienia. Ludzie sami by podążali za zasadami”.

Warto porównać te dwa teksty. I pamiętać, że to tylko rodzaj zabawy. Bo sztuczna inteligencja nie jest i mam nadzieję, że nigdy nie będzie naszym Bogiem. Może tylko nieudolnie naśladować Boga.