Starość jako powołanie

Osoby w podeszłym wieku – o których często wspomina na swoich kartach Pismo Święte – zawsze zajmowały w Kościele ważne miejsce, szczególnie zaś uwidacznia się to od kilkudziesięciu lat za sprawą ostatnich trzech papieży. Św. Jan Paweł II wspomina o nich już w pierwszej programowej encyklice „Redemptor hominis” (1999), a później w adhortacjach „Familiaris consortio” (1981), „Christifideles laici” (1988) i w encyklice „Evangelium vitae” (1995). Bardzo ważny był jego napisany w 1999 r. „List do moich Braci i Sióstr – ludzi w podeszłym wieku”, w którym papież „sam posunięty w latach, odczuwał potrzebę nawiązania z nimi dialogu”. W „Liście” przedstawił starość jako zadanie, nawołując osoby w podeszłym wieku do działania. To św. Janowi Pawłowi II przypisywane są słynne słowa o tym, że starzenie się nie jest złem, któremu trzeba się podporządkować, ale powołaniem, na które trzeba umieć odpowiedzieć. Z kolei młodszemu pokoleniu Jan Paweł II nakazywał ludzi starszych czcić, tj. „spełniać wobec nich trojaką powinność: akceptować ich obecność, pomagać im, doceniać ich zalety”.

Wiele uwagi osobom starszym poświęcił także Benedykt XVI, m.in. przypominając, że Biblia postrzega długie życie jako wyraz Bożego błogosławieństwa. Papież ten częstokroć nazywał dziadków „cennym skarbem każdej rodziny” oraz „bogactwem społeczeństwa” – pomimo pewnych dolegliwości i ograniczeń starszego wieku. Słynne stały się jego słowa, że „pięknie jest być starszym! W każdym wieku trzeba umieć odkryć obecność i błogosławieństwo Pana i skarby, jakie on zawiera. Nigdy nie wolno dać się uwięzić przez smutek!”.

Tym samym torem swych poprzedników idzie także Franciszek. Sam od początku pontyfikatu utożsamia się z osobami starszymi, jak w swojej katechezie z 2015 r.: „Ludzie starsi to my…”. Dostrzega też w tradycji Kościoła „bagaż mądrości, która zawsze umacniała kulturę bycia blisko osób starszych, gotowość do pełnego miłości i solidarnego towarzyszenia w schyłkowym okresie życia”. Dla niego samego emerytura nie jest czasem, by „wyciągnąć wiosła na pokład” i „usunąć się na bok, porzucając stery łodzi”, ale „porą, w której należy wciąż przynosić owoce”. Nic dziwnego, że obecny papież dostrzega osoby starsze, dziadków i babcie, ich rolę w rodzinie i ich potencjał, nakłania do empatii wobec nich, a przede wszystkim stawia przed nimi konkretne zadania.

Szczególnie cenne inicjatywy Franciszka dotyczące osób starszych, choć skierowane nie tylko do nich, ale w dużej mierze do osób młodych, to obchodzony właśnie po raz drugi Światowy Dzień Dziadków i Osób Starszych oraz rozpoczęty 23 lutego br. cykl katechez poświęconych osobom starszym podczas środowych audiencji generalnych.

PRZYMIERZE MŁODYCH I STARYCH

Hasłem ubiegłorocznego, pierwszego z organizowanych decyzją Franciszka w ostatnią niedzielę lipca Światowych Dni Dziadków i Osób Starszych, były słowa Jezusa „Ja jestem z tobą przez wszystkie dni” (por. Mt 28, 20). Miał ten dzień swoją dodatkową wagę ze względu na trwającą wówczas pandemię. Dlatego też w swoim orędziu na to wydarzenie papież zapewnił: „Drodzy dziadkowie, drogie babcie […] cały Kościół jest blisko Ciebie – mówiąc lepiej: jest blisko nas – troszczy się o Ciebie, kocha Cię i nie chce Cię opuścić! […] „Pan zna każde z cierpień. […] Jest blisko tych, którzy doświadczają bolesnego odsunięcia na bok; nasza samotność nie jest Mu obojętna”.

Ważnym, jeśli nie najważniejszym elementem orędzia, które Franciszek rozwinął 25 lipca 2021 r. podczas Mszy świętej w I Dniu Dziadków i Osób Starszych, był apel Franciszka o „nowe przymierze” między ludźmi młodymi i starszymi, którzy są sobie potrzebni i mają nawzajem wiele do zaoferowania. „Potrzebujemy siebie nawzajem i jesteśmy dłużnikami jedni drugich” – pisze Franciszek. I wątek ten dominuje w papieskim nauczaniu na temat starości.

„Także wówczas, gdy wszystko wydaje się pogrążone w mroku, jak podczas tych miesięcy pandemii, Pan nie przestaje posyłać aniołów, aby ukoić naszą samotność i powtarzać nam: «Ja jestem z tobą przez wszystkie dni». Mówi to do Ciebie, mówi to do mnie, do wszystkich. […] Czasem ci aniołowie mają twarze naszych wnuków, czasem członków rodziny, dawnych przyjaciół lub tych, których poznaliśmy właśnie w tych trudnych chwilach. I to jest istotą tego pierwszego Dnia” – napisał Ojciec Święty.