Dieta alergika

Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja organizmu na składniki pożywienia, uwarunkowana wrodzonymi mechanizmami. Najczęstsza u dzieci jest alergia na białka mleka krowiego. Aż 90 proc. alergii jest wywoływanych przez pokarmy: mleko krowie, jajo kurze (zwłaszcza białko), soję, pszenicę, orzeszki ziemne i laskowe, ryby i skorupiaki. Podstawowym leczeniem alergii jest wprowadzenie diety eliminacyjnej. Najczęściej bezmlecznej, polegającej na czasowym lub stałym usunięciu mleka i przetworów mlecznych oraz produktów zawierających białko: serwatkę, kazeinę, mięsa cielęcego i wołowego.

Ze względu na alergię krzyżową dzieciom nie należy podawać mleka koziego i owczego. Eliminowane produkty należy zastąpić, aby dieta bezmleczna była zbilansowana pod względem energii i składników pokarmowych, i aby dzieci mogły osiągnąć prawidłowy rozwój psychofizyczny i intelektualny. Dieta bezmleczna nie może prowadzić do niedoborów pokarmowych, dlatego stosowane są preparaty zastępcze: hydrolizaty białka mleka krowiego, z laktozą lub bezlaktozowe, mieszanki elementarne – zawierające wolne aminokwasy oraz izolaty sojowe (dopiero powyżej pół roku). W wyjątkowych sytuacjach homogenaty mięsne – z białka indyka, kury czy królika.

Objawy alergii u dzieci mogą być różne: wymioty, ulewanie pokarmu, biegunka, czasem krew w stolcu, kolka, wzdęcie brzuszka, zwolnienie tempa wzrastania i przyrostu masy, sapka lub katar, trudności z oddychaniem (duszność), świsty w klatce piersiowej. Bardzo często alergii towarzyszą zmiany skórne, takie jak: atopowe zapalenie skóry („skaza białkowa”), pokrzywka czy obrzęk warg.

Problemem diety bezmlecznej jest niewystarczająca podaż wapnia. Dzieci, które chętnie piją preparaty mlekozastępcze w zalecanych ilościach, mają zapewnione dzienne zapotrzebowanie na wapń. Wprowadzenie ich do diety w pierwszych miesiącach życia sprzyja akceptacji smaku i wypijaniu zalecanej ilości. Często próba wprowadzenia preparatu mlekozastępczego u starszych dzieci bywa nieudana z powodu odrzucenia smaku. Jeżeli ponawiane próby są nieudane, mieszankę można zastąpić: bezglutenową mąką ryżową i chlebem świętojańskim – zawierają witaminy A, D, E oraz minerały: żelazo, wapń, ważne dla rozwoju dziecka. „Mleko sojowe” lub „mleko ryżowe” są wzbogacone w wapń i wit. D, aby zawartość wapnia była zbliżona do tej w mleku krowim. Największe znaczenie dla pokrycia dziennego zapotrzebowania na wapń mają preparaty mlekozastępcze. W diecie powinny się jednak znaleźć produkty bogate w wapń – brokuły, fasolka szparagowa, buraki, włoszczyzna, maliny, pomarańcze, mandarynki, strączkowe – fasola, groch, soczewica, soja, kasza gryczana, jęczmienna, ryż brązowy, jaja – np. żółtko kurze, przepiórcze, ryby – szprotki, sardynki oraz – orzechy laskowe, migdały, mak.

Ważna jest współpraca rodziców z lekarzem i dietetykiem. Dieta eliminacyjna wymaga dobrego zbilansowania i nie polega na prostym odstawianiu mleka. Dziecko wymaga systematycznej kontroli zdrowia oraz dostosowania zaleceń do zmieniającego się – wraz z rozwojem – zapotrzebowania na składniki pokarmowe.

Grażyna Rybak Specjalista chorób dzieci Idziemy nr 31 (463), 3 sierpnia 2014 r.