– Polacy zwracali już wcześniej uwagę na to, że Rosja nie jest krajem jak każdy inny oraz że bakcyl imperializmu jest głęboko osadzony w rosyjskiej kulturze, szczególnie tej politycznej – mówi historyk prof. Andrzej Nowak z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Nauk.
Czy Putin może chcieć jeszcze wrócić do pierwotnego planu?
Prof. A. Nowak: Myślę, że długofalowo, w najdalszej perspektywie, Putin może liczyć na to, że uda mu się wrócić do wyjściowego planu. Może zakładać, że Ukraińcy zmęczeni wojną, która tak dużo ich kosztuje, w pewnym momencie powiedzą, że Zachód nie pomógł im dość efektywnie, że walczą i przelewają krew, a Rosja i tak ostatecznie nie zrezygnuje ze swoich zamiarów. Mogą wówczas pomyśleć, że będzie dla nich lepiej wrócić do Rosji – takiej, jaka jest – ponieważ Zachód ich "zdradził". Na to Putin zapewne liczy. Miejmy nadzieję, że się przeliczy, zarówno co do postawy Ukraińców, jak i Zachodu.
Powiedział pan profesor o wsparciu Ukrainy ze strony Zachodu. Czy mijający rok faktycznie zmienił podejście Zachodu do Rosji i Putina? Jakie opinie i oceny dotyczące Rosji musiały zatem w minionym roku zostać zrewidowane?
Sądzę, że nastąpił rzeczywisty przełom. Co prawda niektórzy temu nie dowierzają i mówią, że zmiana podejścia jest powierzchowna, a przywódcy niektórych krajów Europy Zachodniej tylko udają, że zmienili swój stosunek do Rosji. Na pewno trzeba z uwagą śledzić przejawy niewykorzenionej rusofili, choć już nie putinofilii, ponieważ o niej obecnie nie może być już mowy w kręgach politycznych "mainstreamu" Zachodu.
Prawdziwa zmiana polega na tym, że zaczęto z uwagą przyglądać się głębszej tradycji rosyjskiego imperializmu. Polacy zwracali już wcześniej uwagę na to, że Rosja nie jest krajem jak każdy inny oraz że bakcyl imperializmu jest głęboko osadzony w rosyjskiej kulturze, szczególnie tej politycznej. Tego rodzaju spojrzenie, które do ubiegłego roku było rozumiane tylko w Polsce, krajach bałtyckich czy na Ukrainie, jest wreszcie także poważniej traktowane w Europie Zachodniej. Nie jest już uznawane za przejaw polskiej choroby psychicznej, czyli rusofobii. Założenie, że z Rosją można współpracować gospodarczo, nie bacząc na geopolityczne koszty takiej współpracy - płacone zazwyczaj przez najbliższych sąsiadów Moskwy - stanęło pod dużym znakiem zapytania. Po raz pierwszy od bardzo dawna.
Od początku wojny Polacy masowo ruszyli z pomocą dla Ukrainy. Historia polsko-ukraińskich relacji nie zawsze była jednak łatwa. Czy zmiana, która zaszła po wybuchu wojny, może być zmianą stałą?
Oczywiście mamy historię, której ważną część stanowi tragedia II wojny światowej, w jej przebiegu również ludobójstwo dokonane na ludności polskiej przez ukraińskich integralnych nacjonalistów.
Jednak to, co wydarzyło się w ciągu ostatniego roku, niewątpliwie sprawia, że na owe doświadczenia musimy spojrzeć w nowym kontekście. Wróg, który obecnie bezpośrednio niszczy Ukrainę, nie zagraża tylko jej, ale chce rozwijać swój imperializm w naszym kierunku. Ukraińcy, walcząc w obronie swojego domu, walczą o naszą wolność oraz pośrednio bronią też naszego domu.
Po wybuchu wojny nastąpiła błyskawiczna i wspaniała reakcja nie tylko polskiego państwa, ale również polskiego społeczeństwa, która zadziwiła świat. Przyniosła ona bardzo wiele dobra, zarówno milionom przyjętych w polskich domach Ukraińców, jak i wizerunkowi Polski, który w ostatnich kilkunastu-kilkudziesięciu latach starano się niszczyć, przedstawiając stale wizję Polski zacofanej, agresywnie ksenofobicznej, którą zachodnioeuropejscy "nauczyciele moralności" wciąż mieli prawo pouczać. W istocie, kiedy za naszą wschodnią granicą wybuchła prawdziwa wojna, a nie tylko poszukiwanie lepszego życia z ekonomicznych powodów, spowodowała ona reakcję najpiękniejszą z możliwych: serdeczną, bezprecedensową w takiej skali w całej historii Europy po II wojnie pomoc.
To niezwykle mocno wpływa również na stronę ukraińską. Dwa miesiące temu na Ukrainie został przeprowadzony sondaż, w którym tylko jeden procent badanych Ukraińców uważa Polskę za wroga, z kolei 90 proc. uważa nasz kraj za najbliższego przyjaciela.
To wyniki niespotykane w relacjach między jakimikolwiek krajami. Tak dobrej opinii, jaką o Polsce mają Ukraińcy, nie ma żaden inny kraj na świecie. W tym kontekście na pewno musimy zobaczyć na nowo także nasze historyczne powody do żalu czy sporów. Współczesność nakazuje nam ponad wszelką wątpliwość widzieć w Ukraińcach naszych ofiarnych sojuszników. Tak jak Ukraińcy na pewno w Polsce i Polakach widzą szczerych pomocników w walce o słuszną sprawę: obronę domu przed agresorem.
ZOBACZ TEŻ:
.jpg)
Co? Gdzie? Kiedy?
