To nie filmowe historie

Czy często decydują się na rolę świadka w procesie?

Niestety rzadko. Powód to ogromny lęk przed mafią i świadomość, że może się ona zemścić. Bywa też, że jest za mało dowodów, by policja mogła wszcząć poszukiwania. Handlarze są bardzo przebiegli i dobrze zorganizowani. Jeśli natomiast uda się zatrzymać sprawców, dostają oni karę w wysokości 2-7 lat. Według mnie to zupełnie nieadekwatne do rozmiaru przestępstwa i upokarzające dla ofiar!


Czy jest jakaś historia, która najbardziej Siostrę poruszyła?

Każda z nich była bardzo poruszająca. W tym momencie przychodzi mi do głowy historia Selli, 22-letniej dziewczyny z Albanii. Pochodziła z rodziny muzułmańskiej, miała osiem sióstr. Skończyła szkołę średnią, pracowała w pobliskiej fabryce, zarabiając marne grosze. Pewnego dnia poznała chłopaka z pobliskiego miasta, który niby stracił dla niej głowę. Po niedługim czasie poprosił ją o rękę. Okazało się, że ma przyjaciela w Niemczech, który ich tam zaprasza i obiecuje załatwić pracę. Przez pierwszy miesiąc nic nie wskazywało na to, że Sella jest w niebezpieczeństwie. Któregoś razu zabrał ją na weekendowy wyjazd do innej części Niemiec. Kiedy dotarli na miejsce, weszli do domu i mąż na jej oczach wziął od kogoś pieniądze, bez słowa odwrócił się i odszedł. W tym momencie dwóch mężczyzn brutalnie wciągnęło ją do innego pomieszczenia. Gdy wołała o pomoc, mąż nie reagował. Zdrada ukochanego zwaliła ją z nóg, nie była w stanie nawet płakać, jakby nie miała uczuć. Zamknięto ją w jednym domu publicznym, potem w kolejnym. Otrząsnęła się z marazmu po kilku miesiącach, kiedy spostrzegła, że jest w ciąży. Zrodziła się w niej chęć walki. Jeden z klientów pozwolił jej zadzwonić do koleżanki, która powiadomiła policję. Została uratowana, trafiła do nas, urodziła zdrowego chłopczyka. Długo nie mogła uwierzyć, że tak bardzo się pomyliła co do swojego „męża”. Mówiła, że nie wie, czy kiedykolwiek jeszcze zaufa jakiemuś mężczyźnie. Słyszała potem od swojej rodziny, że ten chłopak wrócił do Albanii, prawdopodobnie werbując następne osoby w ten sposób. Nie zgodziła się zeznawać ze względu na bezpieczeństwo swojej rodziny.


Czy poszczególne państwa i organizacje międzynarodowe podejmują działania, żeby zwalczać handel ludźmi i pomóc ofiarom tego procederu?

Według Protokołu z Palermo (czyli uzupełnienia Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej) państwa są zobowiązane do ochrony prywatności i tożsamości ofiar handlu ludźmi. Ofiarom przysługuje prawo do pomocy w odzyskaniu fizycznej i psychicznej równowagi, dostępu do informacji o postępowaniu sądowym, uzyskania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zapewnienia bezpieczeństwa osobistego, zakwaterowania, poradnictwa, pomocy medycznej i materialnej, zdobycia wykształcenia i zatrudnienia, umożliwienia pobytu na terenie kraju, a w razie repatriacji zapewnienia bezpiecznego powrotu. Niestety, ze strony poszczególnych państw występuje wiele braków i niedopatrzeń. Wiele do życzenia pozostawia także poziom współpracy międzynarodowej. Potrzeba, by państwa zobowiązały się do powołania specjalnych organów zajmujących się zwalczaniem problemu, z jasnym programem działania i konsekwentną jego realizacją. Brakuje też spójności prawnej pomiędzy oficjalnymi deklaracjami a faktycznie realizowaną przez wiele krajów polityką. Na przykład restrykcyjna polityka migracyjna przyczynia się do przemytu i handlu ludźmi.

Za sprawą legalizacji prostytucji
liczba ofiar kilkakrotnie wzrosła,
ponieważ otworzyło to szerzej furtki
handlarzom ludźmi

W Polsce w przeciwdziałanie handlowi ludźmi są bardzo mocno zaangażowane przede wszystkim dwie pozarządowe organizacje: Fundacja La Strada i Stowarzyszenie PoMoc. Ich działania obejmują nie tylko prewencję, ale także lobbystykę i – co jest bardzo ważne – konkretną pomoc pokrzywdzonym. Ofiary handlu ludźmi, pracy przymusowej i praktyk niewolniczych otrzymują dzięki tym organizacjom bezpieczne schronienie, wsparcie w procesie odzyskiwania równowagi emocjonalnej i psychicznej oraz pomoc prawną i socjalną na drodze powrotu do życia i normalnego funkcjonowania.


Czy legalizacja prostytucji w niektórych krajach wpłynęła na liczbę ofiar handlu ludźmi?

Podobno legalizacja miała służyć zwalczaniu handlu. Uważano, że w ten sposób osoby, które chcą pracować w prostytucji, będą mogły to robić i wszystko będzie jawne. Ale w związku z legalizacją domy publiczne muszą ubezpieczać pracownice, płacić podatki, wypłacać odpowiednie wynagrodzenie. A ofiar handlu to nie dotyczy. Według statystyk tak naprawdę za sprawą legalizacji liczba ofiar kilkakrotnie wzrosła, ponieważ otworzyło to szerzej furtki handlarzom, mają większe możliwości działania.


Jak my sami możemy się chronić przed tym zjawiskiem?

Przede wszystkim zachować ostrożność przy podejmowaniu pracy – zawsze sprawdzać, kto jest pracodawcą, czy dana firma naprawdę istnieje. Z nowo poznanymi osobami spotykać się najpierw w miejscach publicznych i uważać przy planowaniu wspólnych wyjazdów.

Trzeba też więcej mówić na ten temat, zwłaszcza w środowiskach szczególnego ryzyka, gdzie panuje bezrobocie, bieda. Kolejna sprawa to wychowanie do czystości. Niestety, zapotrzebowanie na prostytucję wciąż jest wysokie. I czasem tak wyrafinowane, że osoby pracujące legalnie nie zgadzają się sprostać takim wymogom.

Forma przeciwdziałania, na którą stać każdego, to modlitwa. Obchodzimy 18 października siódmy Europejski Dzień Przeciwko Handlowi Ludźmi. Tego dnia organizujemy w kilku miastach czuwania modlitewne w intencji ofiar i sprawców pod hasłem „Bądź światłem w ich ciemności”. Liczymy, że inni się do nas przyłączą. Musimy uwierzyć, że nie jesteśmy zupełnie bezsilni. Niech naszą siłą będzie modlitwa.

rozmawiała Hanna Dębska fot. Hanna Dębska/Idziemy Idziemy nr 42 (423), 20 października 2013 r.