Normalne czy powszechne?

W życiu istnieją pewne reguły, zdarzają się też od nich odstępstwa. Ale jeśli odstępstwa lub przekraczanie norm i zasad powtarzają się często albo są powszechne, po pewnym czasie to, co początkowo wydawało nam się rażące lub niewłaściwe, nie wywołuje już u nas tak gwałtownej reakcji. Ma to miejsce nawet na elementarnym poziomie neurofizjologii, gdzie udowodniono, że bodźce o tym samym natężeniu, powtarzane wiele razy z rzędu, wywołują coraz słabszą reakcję ze strony układu nerwowego. Stopniowo przyzwyczajamy się do pewnych rzeczy, przestają nas one poruszać i robić na nas wrażenie. Poza tym zachowania, które nie są zgodne z przyjętymi normami, lecz powtarzają się z wystarczającą częstotliwością, stają się „zaraźliwe” i coraz więcej osób zaczyna je uważać za obowiązującą normę. Widać to np. w sferze języka, gdzie są reguły, ale oprócz tego funkcjonuje uzus, czyli zwyczaj językowy, który można krótko zdefiniować słowami: „tak się mówi”. Wielka jest moc uzusu i nawet gdy sprzeciwia się on normie, bywa, że właściwe gremia akceptują daną formę, zmieniając normę właśnie ze względu na uzus.

Podobnie jest w innych sferach: rzeczy, które często widzimy lub słyszymy wokół, przestają nas dziwić. „Przecież to normalne w tym wieku” – mówimy. Albo: „W dzisiejszych czasach to norma!”. Rafael Pich, jeden z założycieli Akademii Familijnej, powtarzał: Nie należy mylić tego, co normalne, z tym, co po prostu powszechne. Warto to zapamiętać i zadawać sobie czasem pytanie, czy to, że jakieś zachowanie lub zjawisko jest powszechne, faktycznie oznacza, że mamy uznać je za normalne i się z nim pogodzić. Twój nastolatek jest roszczeniowy i arogancki – oj tam, w tym wieku to normalne! Młodzi mieszkają razem, żeby się wypróbować – co zrobić, to dzisiaj norma! Ośmiolatek godzinami przyklejony do smartfona – normalka, oni wszyscy tak funkcjonują! Ale czy to, że wokół widzimy tyle niewłaściwych zachowań, sprawia, że w swej istocie stają się one dobre? Czasem słowo „normalne” to po prostu wygodny wygaszacz sumienia, który pozwala oswoić problem, zamiast starać się go rozwiązać. Nazywając rzeczy niewłaściwe „normalnymi” ze względu na ich powszechność, przyczyniamy się też do tego, że zło, pod płaszczykiem normalności, coraz bardziej rozpełza się po świecie.