Niespełnione rodzicielstwo?

„Macie dzieci?”. „Nie”. „A ile lat jesteście po ślubie?”. „Trzy”. „To chyba najwyższy czas…”. Magda z Krakowa, lat 32, ze smutkiem wspomina rozmowę, jaka się wywiązała podczas pewnej spowiedzi. Odeszła od konfesjonału z mokrymi oczami. Opinie ferować łatwo. A oni z mężem od początku marzyli o dziecku, starać się o nie zaczęli już w pierwszych dniach po ślubie. A bezskuteczność tych starań jest dla nich wielkim dramatem.

W przypadku Magdy i Marcina jedną z przyczyn może być jej choroba autoimmunologiczna. O problemach z płodnością dowiedzieli się bardzo szybko dzięki obserwacjom cyklu. „Proszę się nie stresować i pić dużo ziółek” – usłyszeli na wizycie u ginekologa. Poszli szukać pomocy u innych lekarzy, ponoć najlepszych w mieście. Żaden nie „bawił się” w szukanie przyczyn. Wszyscy proponowali in vitro. – To nie wchodziło dla nas w grę – mówi Magda. – Ryzyko obumarcia i zamrożenia części zarodków było dla nas zbyt dużą ceną za spełnienie marzenia o narodzinach dziecka.

Wybrali długie, wymagające pokory i cierpliwości leczenie naprotechnologiczne. I tylko od czasu do czasu dochodziły do nich wieści o kolejnych niepłodnych parach, które zaszły w ciążę po zastosowaniu in vitro. Mieli poczucie niesprawiedliwości i czuli bunt.

– Rodzina w rozumieniu wielu wierzących, także księży, to mama, tata i dzieci. Jeśli ich brakuje, to coś jest nie tak – mówią Ola i Michał z Warszawy, którzy mają za sobą osiem lat bezskutecznych starań o ciążę. – W Kościele często słyszymy, że dzieci to „dar od Boga” i „błogosławieństwo”, więc naturalnie pojawiają się myśli, że z jakiegoś powodu nam Pan Bóg nie błogosławi i nas nie obdarza.

WYJŚCIE Z SAMOTNOŚCI

Pary borykające się z problemem niepłodności dotyka często również poczucie osamotnienia. – Stopniowo milkną telefony od znajomych i przyjaciół, którzy powiększyli swoje rodziny – wyznaje Michał. – Podejrzewamy, że zrywają kontakt, żeby nie sprawiać nam przykrości. Nie zmienia to jednak faktu, że czujemy się odtrąceni, niepotrzebni i niewidzialni.

Znaczącą rolę we wspieraniu par pragnących potomstwa odgrywają duszpasterstwa skupiające takie osoby. W Polsce takich miejsc jest zaledwie kilka. Ola i Michał do duszpasterstwa małżeństw pragnących potomstwa na warszawskich Stegnach, u księży marianów, dołączyli po tym, jak podczas ogłoszeń usłyszeli o odprawianych tu raz w miesiącu Mszach Świętych dla osób borykających się z problemem niepłodności.

– Zjawiliśmy się najpierw na Mszy, a potem na dniach skupienia, po których zdecydowaliśmy się zostać na dłużej – wspominają. – W duszpasterstwie nie ma jednej drogi formacyjnej – mówi Michał. – To bardziej grupa wsparcia, mająca towarzyszyć w przeżywanych trudnościach.

Małżeństwa spotykają się w każdą drugą niedzielę miesiąca na Mszy Świętej o godz. 16.00 w kościele Najświętszej Maryi Panny Matki Miłosierdzia. Po modlitwie jest czas na rozmowy przy kawie. Co jakiś czas zapraszani są różni eksperci: lekarze, psychologowie, dietetycy czy eksperci od adopcji. Latem organizowany jest wspólny spływ kajakowy i ognisko w sanktuarium św. Stanisława Papczyńskiego w Górze Kalwarii. Wiele małżeństw spotyka się towarzysko lub w grupach dzielenia się słowem Bożym. Dzięki spotkaniom Ola i Michał spojrzeli na swój problem z innej perspektywy, dostrzegając w nim Bożą wolę. Na Stegnach poznali też przyjaciół do tańca i do różańca.

Z kolei w krakowskim duszpasterstwie „Abraham i Sara” spotkania odbywają się w każdą drugą sobotę miesiąca, dwa razy do roku organizowany jest całodniowy Dzień Skupienia, a raz w roku – Dzień Modlitwy o Dar Potomstwa w Centrum Jana Pawła II. Ponadto wyjątkowym czasem w duszpasterstwie jest każdy moment, kiedy pojawiają się pary, które doczekały się potomstwa biologicznego, i te, które podjęły adopcję albo odnalazły inne drogi małżeńskiego powołania. – To wielkie świadectwo i dowód na działanie Pana Boga. Czasem również, choć to bardzo trudne, w doświadczaniu braku potomstwa – mówią Magda z Marcinem. Obecność w duszpasterstwie pomogła im na nowo odkryć swoją płodność. Nie prokreacyjną, choć na jej doświadczenie wciąż nie tracą nadziei. – Zrozumieliśmy – mówią – że płodnymi stajemy się wtedy, gdy żyjemy dla innych. Mamy w otoczeniu różne osoby, którym poprzez wsparcie i towarzyszenie dajemy życie. Naszej roli upatrujemy też w uwrażliwianiu innych osób, również duchownych, na problem par pragnących potomstwa.

PŁODNOŚĆ NIEJEDNO MA IMIĘ

– Małżeństwom borykającym się z niepłodnością staram się pokazywać nadzieję – mówi ks. Grzegorz Leszczyk MIC z Warszawy. – Ważne, by miały szansę odkryć, że ich droga może być piękna, radosna i pełnowartościowa, nawet wówczas, gdy nie ma na niej dzieci.

– Prokreacja nie jest jedynym sposobem na realizowanie płodności – dodaje marianin. – Płodni są ci, którzy dzielą się z innymi talentami, świadectwem, Ewangelią. Wiele niepłodnych par angażuje się w typowo duszpasterskie posługi, np. opiekuje się dziećmi we wspólnotach czy przygotowuje młodych ludzi do bierzmowania i małżeństwa. Znam lekarkę i prawnika, którzy jako małżonkowie dzielą się swoim czasem i umiejętnościami zawodowymi w odległym kraju na misjach. Małżeństwo i potomstwo to dwie odrębne kwestie. Przede wszystkim i w pierwszej kolejności małżonkowie powołani są dla siebie, a dopiero potem doczekują się potomstwa – albo nie.

Ewa i Tomasz z warszawskiego duszpasterstwa nie doczekali. Z 20 lat, które spędzili razem jako małżonkowie, aż 10 upłynęło im pod znakiem starań, leczenia i silnych emocji. Mimo szerokiej diagnostyki nie udało się ustalić przyczyny niepłodności.

– Decyzja o pójściu na pierwszą Mszę dla małżeństw niepłodnych dużo nas kosztowała – wyznaje Ewa. – Byliśmy wtedy w okresie intensywnych starań o dziecko, więc słowo „niepłodni” z trudem przechodziło nam przez gardła.

Zostali jednak na dłużej, a nawet zaangażowali się w tworzenie tego miejsca, organizując m.in. dni skupienia i zakładając – wraz z kilkoma innymi małżeństwami – grupę dzielenia słowem Bożym, która stała się ich wspólnotą wzrostu i formacji. Możliwość wspólnej modlitwy oraz dzielenia się swoim doświadczeniem była dla nich ogromnym wsparciem. Początkowo skupieni na swoim braku i cierpieniu, stopniowo otwierali serca na innych oraz na działanie Boga, mimo że okazało się ono zupełnie inne od ich marzeń i planów.

W pewnym momencie powiedzieli: „dość” i zakończyli leczenie. Dziś wiedzą już, że rodzicielstwo biologiczne nie jest ich drogą. Podobnie jak rodzicielstwo zastępcze, do którego przygotowywali się na przeznaczonym do tego kursie. – Nosimy w sobie dużo wdzięczności za drogę, którą przeszliśmy, za codzienność, którą po latach starań jesteśmy w końcu w stanie celebrować i doceniać – mówi Ewa. – Pojęcie rodzicielstwa duchowego, które w momentach największego bólu wydawało się nam sloganem, dziś nabrało dla nas szczególnego znaczenia – dodaje. Wspomina, że Pan Bóg postawił na ich drodze wielu wspaniałych ludzi, ale i liczne zadania, wśród których przewidział też miejsce na pracę z dziećmi.

NA ROZSTAJU DRÓG

Niepłodność to choroba cywilizacyjna i jeden ze współczesnych „rozstajów dróg”, o których mówi papież Franciszek, gdzie powinni docierać ze wsparciem kapłani i inni wierzący. Idąc za tą potrzebą, bp Romuald Kamiński podjął decyzję o zorganizowaniu w diecezji warszawsko-praskiej duszpasterstwa osób starających się o potomstwo. Rozpocznie ono działalność w pierwszą niedzielę grudnia w parafii św. Patryka na Gocławiu w Warszawie, pod pieczą ks. Marka Kruszewskiego.

Dużą pomocą w budowaniu świadomości i tworzeniu duszpasterstw i grup wsparcia dla par doświadczających niepłodności może być broszura „Towarzysząc tęsknocie” autorstwa stowarzyszenia „Abraham i Sara”, do darmowego pobrania na stronie abrahamisara.pl lub do zamówienia w wersji papierowej.