Lustrzane odbicie

Zdanie: „Wart Pac pałaca, a pałac Paca” – mówi o pałacu należącym do Ludwika Michała Paca, zbudowanego na Suwalszczyźnie na początku XIX w. Być może jednak powiedzonko to jest starsze i odnosi się do pałacu innego Paca, koło Kowna. Sugeruje, że dwie osoby oceniamy jednakowo krytycznie. Negatywny wydźwięk tego zwrotu wynika prawdopodobnie z faktu, że wiele frazeologizmów opartych na słowach „wart” i „niewart” służy krytyce, a nie pochwale, np. coś jest „diabła warte”, „śmiechu warte” czy „funta kłaków niewarte”.

Życie często pisze historie, które pasują do tego przysłowia. Wyobraźmy sobie dwie osoby, które spotykają się na swojej drodze. Z pozoru różne jak dzień i noc, a jednak w istocie tak podobne, że aż trudno w to uwierzyć. Każda z nich ma swoje ograniczenia. W pewnym momencie życie pokazuje im, że są dwiema stronami tej samej monety. Weźmy np. pana Kowalskiego, który zawsze krytykuje innych za niesubordynację, ale sam nierzadko zapomina o swoich zobowiązaniach. I pana Nowaka, który z lubością wytyka innym ich lenistwo, choć sam nie jest wzorem pracowitości. Co się stanie, gdy tych dwóch dżentelmenów spotka się na jednym polu bitwy, np. przy pracy nad wspólnym projektem? Okazuje się, że Kowalski wart pałaca, a pałac Nowaka. W tym momencie obaj panowie zaczynają dostrzegać w sobie nawzajem lustrzane odbicie swoich wad. Chociaż początkowo może to być dla nich niekomfortowa sytuacja, daje im ona unikatową szansę na refleksję i, kto wie, może nawet na poprawę.

Inny przykład – o chorych ambicjach – wprost z Ewangelii. Matka synów Zebedeusza chciała zapewnić im najlepsze miejsca blisko Jezusa. Mimo że wynikało to z troski, wywołało niezrozumienie i oburzenie wśród pozostałych uczniów, którzy również pragnęli pierwszeństwa. Wszystko wskazuje na to, że Jan i Jakub akceptowali ambicje swojej matki. Jezus, mimo zbliżającej się męki, nie traci cierpliwości i ponownie tłumaczy, że prawdziwa wielkość wśród jego uczniów nie wynika z pozycji czy władzy, ale ze służby innym. A zatem, gdy razi nas ambicja lub inna wada u bliźniego, warto choć przez chwilę zastanowić się, czy przypadkiem nie dotyka nas dokładnie wada przysłowiowego Paca.