28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Stulecie wolnego Kaukazu

Ocena: 0
3243

Gruzja świętowała 26 maja setną rocznicę odzyskania niepodległości. W sąsiedniej Armenii, która mogłaby świętować podobnie, zdecydowanie ważniejsza jest data rozpadu ZSRR. W Azerbejdżanie obchodzi się obie rocznice.

fot. PAP/EPA/ZURAB KURTSIKIDZE

Te trzy kraje łączy wspólna historia, ale dużo więcej je dzieli. W Gruzji, podobnie jak u nas, rocznicową kampanię „Od niepodległości do wolności – 100 lat republiki” rozpoczęto jeszcze w ubiegłym roku. Na uroczystości zaproszony został m.in. prezydent Polski Andrzej Duda. Jak podkreślał prezydent Gruzji Giorgi Margwelaszwili, jego kraj „dokonał wyboru europejskiego kierunku całe wieki temu”. – To wybór ludzi posiadających własne państwo i przyjaciół, ale wciąż okupowanego przez silnego sąsiada – podkreślił. Tym sąsiadem jest oczywiście Rosja, kontrolująca Abchazję i Południową Osetię. Gruzja pozostaje najbardziej proeuropejskim państwem w regionie, ale właśnie ze względu na działania Rosji ma skromne szanse na rychłe członkostwo w Unii Europejskiej i NATO.

 

Historyczne podobieństwa

Gruzja, podobnie jak Polska silna w odległych wiekach, została opanowana przez Rosję na przełomie XVIII i XIX w. I tak jak dla Polski, także dla tego kraju koniec I wojny światowej stał się okazją do wybicia się na niepodległość – choć na krótko. Przełomem okazała się rewolucja lutowa 1917 r. Inaczej niż w Petersburgu i Rosji centralnej, gdzie wygrywali bolszewicy, w Gruzji dominowali mienszewicy, czyli socjaldemokraci mający bardziej umiarkowany program. Gdy w styczniu 1918 r. bolszewicy rozpędzili Konstytuantę, powstał Sejm Zakaukaski, którego szefem został gruziński mienszewik Nikola Czcheidze. Sejm ogłosił powstanie Zakaukaskiej Demokratycznej Republiki Federacyjnej. Ale istnienie wspólnego państwa Gruzinów, Ormian i Azerów okazało się niemożliwe, bo interesy tych narodów w zbyt wielu punktach były ze sobą sprzeczne.

26 maja 1918 r. w Tyflisie (dziś Tbilisi) proklamowana została Demokratyczna Republika Gruzji, Sakartvelos Demokratiuli Respublika. Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wysłała do Tyflisu swego przedstawiciela Wacława Ostrowskiego, który prowadził z prezydentem Noem Żordanią rozmowy o sojuszu wojskowym, ustanowił też w Tyflisie agencję konsularną.

Niepodległą Gruzję uznała później Liga Narodów i nawet sama bolszewicka Rosja. Polska uczyniła to 29 stycznia 1919 r. i wysłała konsula. Jednak w 1921 r. Gruzję zaatakowali Sowieci.

Do inwazji przekonali Lenina czołowi bolszewicy wywodzący się… z Kaukazu: Stalin i Sergo Ordżonikidze, dowodząc, że demokratyczny kraj daje „zły przykład” sąsiadom. Niepodległa Gruzja upadła 18 marca 1921 r., a bolszewicy w trzy lata krwawo zlikwidowali ugrupowania niepodległościowe.

Gruzja odzyskała niepodległość w 1991 r. i wciąż dąży do integracji z Europą i Sojuszem Północnoatlantyckim – mimo wojny z Rosją 2008 r., mimo przegranej proeuropejskiego prezydenta Micheila Saakaszwilego w 2012 r. i obaw przed zbliżeniem z Moskwą. Armenia w 2013 r. niespodziewanie zrezygnowała ze stowarzyszenia z UE i weszła do stworzonej przez rosyjskiego prezydenta Władimira Putina Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej (choć z Rosją nie graniczy!). Azerbejdżan, bogaty w ropę naftową, idzie swoją drogą, umacniając autorytarne rządy Ilhama Alijewa.

 

Armeńska rewolucja

Zasadniczą przyczyną rezygnacji Erywania ze zbliżenia z Europą i postawienie na Rosję jest konflikt o Górski Karabach. To zamieszkany przez Ormian obszar w Azerbejdżanie, w ZSRR autonomiczny, a w 1991 r. opanowany przez Armenię (choć oficjalnie funkcjonuje tam samozwańcza republika). Rosja skutecznie rozgrywa Erywań i Baku, z jednej strony dostarczając broń jednym i drugim, a z drugiej – zapewniając, że zapobiegnie ewentualnemu konfliktowi, ale oczywiście pod pewnymi warunkami. W tym – wycofania się ze ściślejszej współpracy z Europą.

Przez ostatnie dwie dekady Armenią rządziła Partia Republikańska z pochodzącym z Górskiego Karabachu Serżem Sarkisjanem na czele. Inaczej niż w sąsiedniej Gruzji, tu od lat panował marazm, pogłębiony przez nierozwiązany konflikt z Azerbejdżanem o Karabach z jednej i z Turcją (chodzi o kwestię rzezi Ormian podczas I wojny światowej) z drugiej strony. Mimo wcześniejszych porozumień, granica armeńsko-turecka pozostaje zamknięta, co bardzo utrudnia funkcjonowanie. Sarkisjan wymyślił sposób na utrzymanie się u władzy mimo zakończenia dwóch kadencji prezydenckich (2008-2018). Doprowadził do zmian w konstytucji, osłabienia urzędu prezydenta i wzmocnienia premiera – i sam przejął tekę szefa rządu. To stało się katalizatorem protestów na dużą skalę. Na ulicach Erywania pojawiły się tłumy protestujących, przeciw którym wysłano siły porządkowe i wozy opancerzone.

– Doszło do protestów, bo Republikańska Partia Armenii i jej rząd nie rozwiązały wielu nabrzmiałych problemów społecznych i politycznych, a poprzednie władze z Serżem Sarkisjanem na czele próbował przekształcić Armenię w totalitarne państwo – powiedział tygodnikowi „Idziemy” dr Stepan Grigorian, szef Centrum Analitycznego Globalizacji i Współpracy Regionalnej w Erywaniu.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:

Dziennikarz, politolog, analityk, działacz społeczny. W przeszłości związany z "Tygodnikiem Demokratycznym", "Kurierem Polskim" i "Rzeczpospolitą". Specjalizuje się w tematyce wschodniej.

- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 29 marca

Wielki Piątek
Dla nas Chrystus stał się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej.
Dlatego Bóg wywyższył Go nad wszystko i darował Mu imię ponad wszelkie imię.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 18, 1 – 19, 42
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter