Komentarze do czytań - Środa, V Tydzień Wielkanocny

komentarze Bractwa Słowa Bożego
autor: ks. B. Węgrzyn

Pierwsze czytanie: Dz 15,1-6

Błogosławiona sielanka, która zwieńczyła pierwszą wyprawę misyjną Apostoła Narodów, zostaje wnet zakłócona. Wprawdzie chrześcijaństwo wyrasta z pnia judaizmu (zob. Rz 11, 17-24), lecz Żydzi nie chcą ani sami rozkwitnąć i owocować jako chrześcijanie, ani pozwo-lić na to innym – taki jest sens nauczania dzisiejszych przybyszów z Judei: Jeżeli nie poddacie się obrzezaniu, nie możecie być zbawieni!

Dla tych, którzy z mlekiem matki wyssali świado-mość o nieskończonym dystansie między Bogiem a człowiekiem, i którzy dla zabezpieczenia tego dystansu obwarowali się siatką przepisów rytualnych, nie do pomyślenia jest, by Bóg sam ten dystans przekroczył, stając się człowiekiem i posyłając do naszych serc swego Ducha (por. Rz 5, 5).

Tymczasem „to zaś należało czynić, a tamtego nie opuszczać” (por. Mt 23, 23): chrześcijanie bynajmniej nie skracają metafizycznej różnicy między Stwórcą a stworzeniem, lecz wyznają, że rytuały – w tym: obrzezanie – spełniły już swoją pedagogiczną rolę „prowa-dzenia ku Chrystusowi, abyśmy z wiary uzyskali usprawiedliwienie” (zob. Ga 3, 24); nowe przymierze zastąpiło stare: Jezus Chrystus, „złożywszy raz na zawsze jedną ofiarę za grzechy, zasiadł po prawicy Boga” (Hbr 10, 12).

Po co więc uparcie trwać przy dawnych środkach, skoro ich cel został udostępniony darmowo? Wszakże „nie przyszywa się łaty z surowego sukna do starego ubrania ani nie wlewa się młodego wina do starych bukłaków…” (Mt 9, 16n; Mk 2, 21n; Łk 5, 36n).

Niemałe te spory i roztrząsania, zogniskowane wokół relacji łaski do prawa, stanowią o samej nowości chrześcijaństwa względem judaizmu: nowości historycznej, owszem, ale bardziej jeszcze nowości ponadczasowej, z którą każdy i każda z nas konfrontuje się egzystencjalnie, i to wielokrotnie: „Czy Ten, który udziela mi Ducha i działa we mnie, czy-ni to dlatego, że wypełniam Prawo za pomocą uczynków, czy też dlatego, że daję posłuch wierze?” (por. Ga 3, 5).

Psalm responsoryjny: Ps 122 (121),1b-2.4-5

Historycznie, utwór ten wykonywano w ramach pielgrzymki do Jerozolimy, by uczest-niczyć w jej kulcie świątynnym, przepisanym przez Prawo rytualne – zniesione wraz z ofiarą Chrystusa. Na bazie czytania, przemedytujmy go na dwa sposoby, dwojako akcentujące wy-stępujące w nim święte miasto. Zapytajmy, jak na Jerozolimę mogli spoglądać chrześcijanie z antiocheńskiej gminy św. Pawła?

Najpierw, mogli kontemplować ją jako wspomnianą siedzibę świątyni, której już nie potrzebowali, wdzięczni Bogu, że dostęp do Niego przestał być jedy-nie symboliczny i związany z jednym miejscem na ziemi (zob. Hbr 10, 1), a stał się realny i rozpowszechniony w ich liturgii, która naprawdę uobecnia ofiarę Jezusa (zob. 1 Kor 11, 26). Ponadto, mogli kontemplować ją jako miejsce wyczekiwanego sądu w ich sporze o relację łaski (wiary) do prawa (uczynków): Tam ustawiono trony sędziowskie, trony domu Dawida… – na których teraz zasiadają apostołowie (por. Ap 21, 10-14).

Ewangelia: J 15,1-8

Przez najbliższe trzy dni będziemy słuchali alegorii Jezusa o krzewie winnym – jednym z biblijnych obrazów Kościoła pojmowanego jako żywy, duchowy organizm, mistycznie zjednoczony z Jezusem. W pierwszej odsłonie Jezus dyskretnie wprowadza kluczowe wyrażenie „we Mnie” i stosuje je do trwania i owocowania: Kto trwa „we mnie”, ten owocuje „we Mnie” – reszta jest tego konsekwencją, czy to oczyszczanie, czy to proszenie, czy to przynoszenie chwały Ojcu. To biblijne „we mnie” teologia określa jako łaskę uświęcającą albo po prostu cnotę miłości (agape, caritas). A zatem, trwać „w Chrystusie”, oznacza to samo, co trwać w stanie łaski uświęcającej, czyli miłości; właśnie dlatego grzech śmiertelny odcina od krzewu, a grzech lekki nie (zob. KKK 1861).