Trzeba umieć się odważyć

SZTUKA

W ciągu pięćdziesięciu lat istnienia Aula Pawła VI stała się miejscem, w którym odbywały się nie tylko audiencje środowe, ale także celebracje liturgiczne, konsystorze, kongresy, koncerty, przysięgi Gwardii Szwajcarskiej i Żandarmerii Watykańskiej. Przybywało w niej także dzieł sztuki, które można podziwiać jedynie przy szczególnych okazjach, bo nie wszystkie umieszczone są w przestrzeniach dostępnych dla pielgrzymów.

Każdego, kto wchodzi do dużego atrium auli, „wita” papież Paweł VI wyrzeźbiony w białym marmurze przez Floriana Bodiniego. Artysta, zmarły w 2005 r., uchodzi za jednego z największych rzeźbiarzy włoskich XX w.

W tym samym atrium w 2014 r. umieszczono zestaw rzeźb nawiązujących do Soboru Watykańskiego II, wykonanych przez innego włoskiego artystę, mocno związanego z Pawłem VI, Lello Scorzellego. Po raz pierwszy spotkali się oni w Mediolanie w czasach, gdy Giovanni Battista Montini był arcybiskupem tego miasta. W 1967 r. Lello wykonał rodzaj płaskorzeźby ukazującej papieża i biskupów, protagonistów soboru, idących w procesji ku „Pięćdziesiątnicy”. Najpierw umieszczono ją w kolekcji sztuki współczesnej w Muzeach Watykańskich, a następnie papież zdecydował o jej przeniesieniu do auli.

Witraże miał wykonać sam Marc Chagall, którego papież Paweł VI przyjął na audiencji 3 marca 1967 r. i zaproponował mu to szczególne dzieło. Chagall przygotował już nawet projekty, mając na uwadze przede wszystkim temat pokoju i ekumenizmu, jednak pojawiły się pewne trudności na drodze do ich realizacji i dlatego witraże, które dziś podziwiamy w auli, zostały wykonane przez węgierskiego artystę Jana Hajnala.

Natomiast w niewielkiej galerii Auli Pawła VI umieszczono cykl arrasów wykonanych przez współczesnego artystę pochodzenia rumuńskiego, działającego przede wszystkim we Włoszech, Kamiliana Demetrescu. Przedstawiają one różne etapy i wydarzenia z życia ludzkiego, jak narodziny, chrzest, małżeństwo, pracę, święto, śmierć, „objęcie wieczne”. Artysta podarował je papieżowi Benedyktowi XVI w 2008 r.

Wreszcie w niewielkim, wspomnianym już pomieszczeniu zwanym auletta, umieszczono obrazy wykonane na płótnie przez współczesną artystkę włoską Antonellę Cappuccio, przedstawiające różne epizody z życia św. Piotra.

SPOTKANIA

Aula Pawła VI jest bezpośrednim świadkiem wielu spotkań papieży z licznymi pielgrzymami. Oblicza się, że w czasie pięćdziesięciu lat Paweł VI, Jan Paweł I, Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek przyjęli w tym obiekcie ok. 12 mln wiernych. Warto dodać, że ponad połowa spośród nich, bo 7 726 000 pielgrzymów, spotkała się z papieżem Polakiem.

Jego pomnik, wykonany przez Annę Gulak, znajduje się w atrium auli. Artystka ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie i była stypendystką renomowanej Accademia di Belle Arti di Brera w Mediolanie. Jej związki z Watykanem rozpoczęły się za pontyfikatu Jana Pawła II. W 2003 r. wykonała na zamówienie Stolicy Apostolskiej medal z okazji setnej zagranicznej pielgrzymki papieża.

Gdy chodzi o inne polonica w Auli Pawła VI, warto zwrócić uwagę na krucyfiks podarowany Janowi Pawłowi II w czasie jego pielgrzymki do ojczyzny, w Warszawie w 1987 r., umieszczony następnie w studium prywatnym papieża, na stole, przy którym następcy św. Piotra mają zwyczaj przyjmować znamienitych gości przed audiencją generalną bądź po niej.

Sporo polskich akcentów, nie licząc środowych audiencji i wigilijnych spotkań przed Bożym Narodzeniem, pojawiało się w auli w czasie długiego pontyfikatu Jana Pawła. Warto np. wspomnieć o koncercie dla Ojca Świętego 7 grudnia 2001 r., którego wraz z nim wysłuchali licznie zgromadzeni pielgrzymi. Chór i Orkiestra Filharmonii Narodowej w Warszawie wykonały wtedy dzieło obecnego w auli Wojciecha Kilara zatytułowane „Missa pro pace”. Natomiast 16 października 2007 r., czyli już w czasie pontyfikatu papieża Benedykta XVI, w 29. rocznicę wyboru Jana Pawła II na stolicę Piotrową, w Auli Pawła VI odbył się uroczysty koncert, w czasie którego z chórem, baletem i orkiestrą wystąpił Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”. Obecni byli wtedy liczni pielgrzymi z archidiecezji katowickiej, uczestniczący w obchodach 750-lecia śmierci jej patrona, św. Jacka Odrowąża.

Na zakończenie jeszcze jedna ciekawostka. Decyzję o dedykowania auli Pawłowi VI podjął… papież Jan Paweł II, a ogłosił to 22 grudnia 1978 r. w czasie audiencji odbywającej się z okazji życzeń bożonarodzeniowych dla Kurii Rzymskiej. Papież Polak podkreślił wtedy szczególne osiągnięcia swojego poprzednika na stolicy Piotrowej w dziedzinie kultury i sztuki i określił jako swój obowiązek nie tylko kontynuację, ale także rozszerzenie tej formy posługi w ramach urzędu Piotrowego. Było to w jakiejś mierze nawiązanie do słów św. Pawła VI, wedle którego „trzeba umieć się odważyć”.