Szczepić czy nie?

– Szczepionki są dobrodziejstwem w zapobieganiu chorobom. Powikłania poszczepienne mogą wiązać się z kwalifikowaniem do szczepienia dzieci nie w pełni zdrowych, a w przypadku najmłodszych dzieci okres od jesieni do lata to czas bardzo częstych infekcji. Rodzice negują dziś wiele postępowań medycznych, np. podawanie dziecku witaminy K, co potrafi skutkować krwawymi wylewami do główki – uzasadnia dr nauk med. Marzenna Król, neonatolog.

Szczepionki dopuszczone do użycia
są najdokładniej przebadanymi
preparatami medycznymi.

– Każda interwencja medyczna wiąże się z pewnym ryzykiem. Ryzyko powikłań w przypadku szczepionek nie jest jednak duże – mówi prof. Radzikowski. W przypadku szczepienia odry, świnki i różyczki prawdopodobieństwo wystąpienia drgawek gorączkowych jest jak 1:3 tys., encefalopatie (uszkodzenie mózgowia prowadzące do zaburzeń zachowania) mogą wystąpić u jednej na milion osób, wstrząs anafilaktyczny u jednej na 100 tys. osób.

– Szczepionki dopuszczone do użycia są najdokładniej przebadanymi preparatami medycznymi – zaznacza doc. Ernest Kuchar, lekarz chorób zakaźnych, wakcynolog z WUM. – Częściej niż powikłania poszczepienne zdarzają się inne wypadki. Na przykład według danych amerykańskich zgon podczas kąpieli zdarza się u 350 osób rocznie, śmierć przez zakrztuszenie podczas spożywania pokarmów stałych – u 200 osób, zgon z powodu uderzenia pioruna podczas spaceru – u 100 osób rocznie.

Problem krajów bogatych

– Korzyści ze szczepienia znacznie przewyższają działania niepożądane. Mam pacjentów, z powikłaniami, którzy nie przyjmowali szczepionek. Dziś mówią, że żałują swoich decyzji – podkreśla prof. Radzikowski.
Jeśli nieszczepione dziecko zachoruje na odrę, powikłaniami mogą być zapalenie płuc i zapalenie mózgu. Zachorowanie na świnkę, zwłaszcza u starszych dzieci i młodzieży, może skończyć się zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu oraz innymi powikłaniami, jak głuchota, zapalenie trzustki, zapalenie serca, zapalenie jąder lub jajników. Powikłania są częstsze i cięższe u młodzieży i dorosłych. Zachorowanie na różyczkę u kobiet w ciąży grozi poronieniami lub rozwojem u dziecka ciężkich wad wrodzonych.

Nie wszystkie kraje wprowadziły obowiązek szczepienia dzieci. W rezultacie w Europie obserwuje się powrót chorób zakaźnych. Od stycznia 2016 r. do września 2017 r. na odrę w Europie zachorowało już 19 tys. osób! Najwięcej w Rumunii – ponad 9,5 tys.; na kolejnych pozycjach są Włochy i Niemcy. W Polsce, gdzie szczepienie jest obowiązkowe, stwierdzono tylko 126 przypadków tej choroby. – Ogniska zachorowania stwierdzone zostały u nas w populacji romskiej w okolicach Poznania, która nie korzysta ze szczepień – mówi dr Iwona Paradowska-Stankiewicz. Zagrożenie wzrostem zachorowań może też przyjść od strony Ukrainy, gdzie zachorowania na odrę występują częściej.

– Dziś problemu epidemiologicznego nie stanowią kraje trzeciego świata, Bangladesz czy Pakistan, ale kraje rozwinięte, w których nie wykonuje się szczepień – twierdzi minister zdrowia dr Konstanty Radziwiłł. Choroby zakaźne zaczynają na powrót występować m.in. w Szwecji, gdzie nie ma obowiązkowych szczepień.

Dylematy etyczne

Część rodziców, która odmawia szczepień dzieci, powołuje się na dylematy moralne. Niektóre szczepionki są bowiem wytwarzane na liniach komórkowych pozyskanych kiedyś z ciał abortowanych dzieci. Dziś jednak nie pozyskuje się już w ten sposób komórek; zrobiono to w latach 60. ubiegłego wieku, kiedy komórki pobrane z zarodka ludzkiego były namnażane w odpowiednich podłożach hodowlanych, oczyszczane i bardzo dokładnie badane. W ten sposób stworzono linię komórkową, z której stale namnaża się owe komórki.

– Nie jestem przeciwna szczepieniom. Chodzi o względy etyczne. Szczepionki można produkować, wykorzystując inne komórki, uzyskane z krwi pępowinowej albo szpiku kostnego osoby dorosłej – mówi Barbara Malinowska, pielęgniarka, mama czwórki dzieci. Jak zapowiada, za pośrednictwem ministerstwa zdrowia rodzice będą występować, by koncerny zechciały produkować takie szczepionki.

Instrukcja Kongregacji Nauki Wiary Dignitas personae z września 2008 r. wyjaśnia, że sytuacja zagrożenia życia dziecka może upoważnić do zastosowania szczepionki „wyprodukowanej przy użyciu linii komórkowych niegodziwego pochodzenia”. Jednocześnie mówi o obowiązku wyrażenia sprzeciwu i „żądania od osób odpowiedzialnych za systemy opieki zdrowotnej, by dostępne były inne rodzaje szczepionek”.

Abp Henryk Hoser SAC, lekarz, przewodniczący Komisji Bioetycznej Konferencji Episkopatu Polski, słuchając o dylematach wokół szczepienia dzieci, mówi, że Kościół nie może dać swojej opinii w tylu złożonych problemach bez realnych danych. – Występowanie przeciwko szczepieniom wydaje się nieracjonalne – podkreśla. – Nie ma interwencji medycznych bez ryzyka. Stosujemy się do zasady, że należałoby zrezygnować z takiego działania medycznego, w którym ryzyko byłoby większe od korzyści z tego powodu dla zdrowia pacjenta.

Konferencja „Szczepienia – między nauką a ideologią” pod patronatem abp. Henryka Hosera SAC odbyła się 25 listopada w gmachu Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Warszawsko-Praskiej. Referaty o wpływie szczepionek wygłosili lekarze wakcynolodzy: prof. Andrzej Radzikowski i doc. Ernest Kuchar, epidemiolog Iwona Paradowska-Stankiewicz, etyk dr Sebastian Gałecki, prawnik prof. Rafał Kubiak. Gośćmi konferencji byli abp Henryk Hoser, minister zdrowia Konstanty Radziwiłł i bp Romuald Kamiński. Na sali znalazła się liczna grupa przeciwników szczepionek.