Referendum niezgody

Władze w Madrycie są niechętne organizacji referendum w zamieszkałej przez 7,5 mln mieszkańców Katalonii, wskazując, że zgodnie z orzeczeniem hiszpańskiego Trybunału Konstytucyjnego jest ono nielegalne. We wrześniu TK uznał też za niekonstytucyjny Akt przejściowy. W ostatnich tygodniach Katalończykom groził również hiszpański prokurator generalny Jose Manuel Maza, który polecił prokuratorom w Katalonii postawienie w stan oskarżenia wszystkich burmistrzów tego regionu chcących udostępnić lokale na plebiscyt.

Zapowiedział też, iż skieruje do sądu pozew przeciwko premierowi Katalonii oraz jego ministrom odpowiedzialnym za organizację referendum.

Wybory w ciemno

Według hiszpańskich mediów, wewnątrz gabinetu premiera Mariana Rajoya działa nieformalna grupa pracująca nad zablokowaniem, bez użycia siły, katalońskiego referendum. W jej skład poza szefem rządu i wicepremier Sorayą Saenzem de Santamaria wchodzą także ministrowie finansów, sprawiedliwości oraz spraw wewnętrznych. Wśród form uniemożliwienia organizacji plebiscytu przez rząd Rajoya jest konfiskata urn, kart do głosowania oraz protokołów komisji wyborczych. Planowane jest też odcinanie lokali wyborczych od prądu. W niedzielę 17 września hiszpańska policja ujawniła, że na przedmieściach Barcelony przejęła około 1,3 mln plakatów i innych druków służących organizacji plebiscytu.

Niemal co drugi mieszkaniec Katalonii
– najbogatszego regionu Hiszpanii –
opowiada się za jej niepodległością

Władze Katalonii nie zamierzają się poddawać. We wrześniu odmówiły publikacji werdyktu Trybunału Konstytucyjnego Hiszpanii, orzekającego, że zaplanowane na 1 października referendum niepodległościowe w tym regionie jest nielegalne. Podobny los spotka zapewne werdykt TK o niekonstytucyjności Aktu przejściowego. Poza tym w najlepsze trwa kampania na rzecz niepodległości, a rząd Katalonii kompletuje skład wolontariuszy, którzy zorganizują plebiscyt. Z planów premiera Puigdemonta wynika, że referendum zorganizują wolontariusze, których nabór ruszył na początku września. Łącznie potrzebnych ich tam będzie około 80 tysięcy.

Baskowie będą następni

Referendum w Katalonii zaktywizowało walczących o oderwanie się od Hiszpanii Basków. W połowie września poinformowali oni, że zaplanowali referendum niepodległościowe na 5 listopada. Zorganizuje je utworzony przed czterema laty ruch obywatelski Gure Esku Dago. Plebiscyt będzie mieć charakter informacyjny. W przypadku zwycięstwa zwolenników secesji nie dojdzie do żadnych zmian prawnych, a region nie ogłosi niepodległości. Organizatorzy akcji przyznają, że inicjatywa ma związek z katalońskim referendum, które w pełni popierają. Dali temu wyraz 16 września, kiedy na ulicach Bilbao około 40-tysięczny tłum przeszedł w marszu poparcia dla dążeń niepodległościowych mieszkańców Katalonii. – Niepokoją nas reakcje Madrytu wobec marzeń Katalończyków o głosowaniu. Dlatego jako obywatele protestujemy przeciwko tego rodzaju autorytaryzmowi – zadeklarowali liderzy baskijskiego ruchu.

Mający odrębny język i kulturę Baskowie znaleźli się pod panowaniem Hiszpanii w XVI w. Pod koniec XIX w., kiedy rząd centralny w Madrycie odebrał im autonomię, nasiliły się wśród nich tendencje niepodległościowe. Najbardziej radykalną formą walki Basków o niepodległość stała się utworzona w 1959 r. terrorystyczna organizacja ETA, której członkowie dopuścili się licznych zamachów, głównie na policjantów i urzędników państwowych, w których zginęło ponad 820 osób.

Wiosną ub.r. ruch separatystyczny w Kraju Basków zyskał ważnego sprzymierzeńca, kiedy z więzienia wyszedł Arnaldo Otegi. Ten 58-letni sekretarz generalny lewicowej partii proniepodległościowej Sortu odsiadywał sześcioletni wyrok za przynależność do ETA. Przed odbyciem kary uchodził za przywódcę baskijskiego ruchu niepodległościowego. Był też jednym z pierwszych baskijskich separatystów, którzy pod koniec lat 90. wzywali ETA do porzucenia walki zbrojnej. Idee Otegiego w ostatnich latach padły na podatny grunt, a kierownictwo organizacji separatystycznej zmieniło swoją strategię. W marcu ub.r. poinformowało, że zamierza rozbroić się, przekazując rządom Hiszpanii i Francji – krajów, na terenie których działa – informacje dotyczące swoich magazynów broni.