Te trzy komnaty tworzą pierwszą część domu Bożego, nazywaną Starym Testamentem. Równie zasadna nazwa to Pierwszy Testament, bo chodzi o księgi, których treść odsłania plan zamierzony przez Boga. Nasze zainteresowanie Starym Testamentem nie jest więc tylko historyczne. Nie ograniczamy się do poznawania historii religii starożytnego Izraela. Papież św. Klemens I w Liście do Koryntian napisał: „Stańmy w obliczu wszystkich wieków ludzkości i zobaczmy, że w każdym pokoleniu Pan udzielał sposobności do pokuty tym, którzy pragnęli się do Niego nawrócić”. Odkrywamy też dynamizm mesjański, zwrócony ku Temu, którego księgi święte zapowiadały i wyczekiwały. Pierwsza część Biblii bez Jezusa Chrystusa i Nowego Testamentu, jak to ma miejsce w judaizmie, jest pozbawiona niezbędnego dopełnienia. Benedykt XVI stwierdził krótko: „Bo jeśli Stary Testament nie mówi o Chrystusie, to nie jest dla chrześcijan Biblią”.
KLUCZ DO DOMU BIBLII
Ale Stary Testament mówi o Chrystusie! Jezus, w polemice z faryzeuszami po uzdrowieniu chromego przy sadzawce Betesda, powiedział: „Badacie Pisma, ponieważ sądzicie, że w nich zawarte jest życie wieczne: to one właśnie dają o Mnie świadectwo” (J 5,39). Podczas innej dyskusji Jezus podkreślił: „Abraham, ojciec wasz, rozradował się z tego, że ujrzał mój dzień – ujrzał [go] i ucieszył się” (J 8,56). Także to, co najtrudniejsze w losie Jezusa, czyli jego pojmanie, męka i śmierć, zostały zapowiedziane. W drodze do Emaus dwaj uczniowie, złamani na duchu po dramacie Golgoty i zrozpaczeni, usłyszeli: „»O, nierozumni, jak nieskore są wasze serca do wierzenia we wszystko, co powiedzieli prorocy! Czyż Mesjasz nie miał tego cierpieć, aby wejść do swej chwały?« I zaczynając od Mojżesza, poprzez wszystkich proroków, wykładał im, co we wszystkich Pismach odnosiło się do Niego” (Łk 24,25-27).
Jezus Chrystus jest kluczem do właściwego zrozumienia i objaśniania Starego Testamentu. Jego niewidzialna, lecz uchwytna dla wiary chrześcijańskiej, obecność przybliża wszystkie starotestamentowe postaci, ożywia wszystkie wydarzenia i odkrywa prawdziwy, aczkolwiek wtedy zaledwie przeczuwany i wyczekiwany, sens pobożności i sprawowania kultu. Chrystologiczna, więcej: chrystocentryczna, lektura Starego Testamentu, zapoczątkowana przez Jezusa i podjęta w Nowym Testamencie, kwitła w pismach Ojców Kościoła i pisarzy wczesnochrześcijańskich. Jednego z najpiękniejszych i najbardziej poruszających przykładów dostarcza homilia paschalna żyjącego w II w. Melitona, biskupa Sardes w Azji Mniejszej. Rozważając starotestamentowe osoby i wydarzenia jako archetypy Jezusa Chrystusa, napisał: „To On [Jezus] w wielu musiał znosić wiele. W Ablu został zabity, w Izaaku związano Mu nogi, w Jakubie przebywał na obczyźnie, w Józefie został sprzedany, w Mojżeszu podrzucony, w baranku paschalnym zabity, w Dawidzie prześladowany, w prorokach zelżony”.
Chrześcijańskie podejście do Nowego Testamentu zawiera jednak pewną pułapkę, której sedno dobrze wyraził Teilhard de Chardin w słowach modlitwy skierowanej do Jezusa: „Niektórzy mniemają, że staniesz się nam bliższy, gdy niemal całkowicie skupimy uwagę na uroku i dobroci Twej ludzkiej postaci z czasów, gdyś przebywał między nami. Zaprawdę, Panie, gdybym pragnął ukochać tylko człowieka, czy nie zwróciłbym się ku tym, których mi dałeś w całym uroku ich obecnego rozkwitu? Matka, bracia, przyjaciele, siostry, czy nie mamy wokół siebie istot, które możemy gorąco ukochać? Po co mielibyśmy szukać w Judei sprzed dwóch tysięcy lat? Nie, Ten, do którego wołam, tak jak każde stworzenie, wołaniem całego mego życia i całej mej żarliwości, nawet ziemskiej miłości – to nie bliźni, którego mam miłować, to Bóg, którego mam uwielbiać”.
WEJŚCIE DO DOMU BIBLII
Wchodząc do domu Biblii z kluczem, który ofiaruje Jezus Chrystus, stajemy wobec tego samego wyzwania. Daje ono o sobie znać również podczas pielgrzymowania do Jego ziemskiej ojczyzny, bo istnieje pokusa, aby żmudnie szukając śladów Jezusa obecności, docierać do miejsc wskazanych w czterech kanonicznych Ewangeliach, zachwycać się pięknem Ziemi Świętej, bogactwem jej fauny i flory oraz zwyczajami i obrzędami, których początki sięgają starożytności. Można niestrudzenie i w zachwycie podróżować, wzbogacając swój wizerunek Jezusa jako wspaniałego nauczyciela i mędrca, znawcę Pisma, uzdrowiciela, przyjaciela kobiet, ludzi prostych, ubogich, chorych i nieszczęśliwych. Analogicznie, można czytać Nowy Testament i poprzestać na tym samym, horyzontalnym, poziomie, wykorzystując bogate piśmiennictwo na temat ksiąg świętych oraz różne dostępne pomoce naukowe i popularnonaukowe. Zapewne dlatego lektura Ewangelii cieszy się dużo większym zainteresowaniem niż Dziejów Apostolskich oraz listów św. Pawła i pozostałych pism składających się na drugą część Biblii chrześcijańskiej.
Właśnie z tego względu konieczne jest, aby wejście do domu Biblii odbywało się nie tylko przez pryzmat ziemskiego życia Jezusa, lecz w świetle Jego męki, śmierci i – co najważniejsze – zmartwychwstania i wyniesienia do chwały Ojca. Przewodnikiem na tej drodze jest szczególnie św. Paweł, który pod Damaszkiem spotkał Zmartwychwstałego, przyjął Go i całe swoje późniejsze życie i nauczanie poświęcił zgłębianiu tego, kim On naprawdę jest, głoszeniu Go i ukazywaniu chrystologicznego dynamizmu Starego Testamentu. To samo podejście, nacechowane modlitwą i mądrością, znalazło wyraz w pismach innych apostołów oraz w Apokalipsie, z jej wyraźnym nastawieniem profetycznym. Rozpoznając to, przekonujemy się jak bardzo obie części Biblii, które do siebie przystają i nawzajem siebie potrzebują, tworzą bezpieczny dom wiary chrześcijańskiej.
Co? Gdzie? Kiedy?
