Cywilizowane społeczeństwo

Niedawno usłyszałam gdzieś, że miarą człowieczeństwa jest stosunek do zwierząt. I choć lubię zwierzęta, to jednak trudno mi zgodzić się z tym stwierdzeniem. Miarą człowieczeństwa – czy to jednostek, czy całych społeczeństw – jest stosunek do osób najsłabszych, bezbronnych, wymagających pomocy i opieki. A zatem do osób: nienarodzonych, chorych, upośledzonych, czyli tych zależnych całkowicie od drugiego człowieka. Kiedy społeczeństwa zaczynają zapominać o tej zasadzie, dzieją się rzeczy straszne.

„Miarą cywilizacji – miarą uniwersalną, ponadczasową, obejmującą wszystkie kultury – jest jej stosunek do życia. Cywilizacja, która odrzuca bezbronnych, zasługuje na miano barbarzyńskiej. Choćby nawet miała wielkie osiągnięcia gospodarcze, techniczne, artystyczne, naukowe” – mówił 4 czerwca 1997 r. w Kaliszu św. Jan Paweł II. A właśnie nasza współczesna zachodnia cywilizacja odrzuca to myślenie, starając się przenieść akcent na inne sprawy, które mają uczynić ludzi godnymi miana „człowieka”. Na przykład poprzez stosunek do zwierząt, klimatu, naszej planety itp. I to wszystko nie jest złe, ale nigdy nie zastąpi miary człowieczeństwa płynącej ze stosunku do życia. Pokazała to wielokrotnie i bardzo dobitnie historia tak dawna, jak i współczesna. A że jest to kwestia fundamentalna – pokazują rozgrzane do czerwoności emocje w debatach światopoglądowych.

Nic tak nie porusza debaty publicznej, jak sprawa ochrony życia. Nawet tematy dotyczące zarobków, wojny, inflacji nie są w stanie wywołać u ludzi takiego zainteresowania, jak kwestie dotyczące życia. To także najbardziej nośny temat w czasie wyborów. Mało kogo interesuje to, czy dany kandydat podniesie płacę minimalną, zwiększy wydatki na obronność, zamrozi ceny energii – tylko to, czy będzie głosował za liberalizacją prawa aborcyjnego czy przeciw. Dlaczego tak się dzieje? Bo gdzieś podświadomie wszyscy zdajemy sobie sprawę, że ludzkie życie jest wartością nadrzędną. A śp. abp Henryk Hoser SAC dodawał do tego, że pod żadnym warunkiem nie wolno go niszczyć. Ale żeby wybrnąć z tego, co jawi się jako oczywiste, poszukuje się coraz to nowszych definicji życia, ustalając w miarę potrzeb jego początek i koniec.

Współczesna cywilizacja szczyci się nadzwyczajnymi możliwościami wydłużania ludzkiego życia, czynienia go wygodniejszym, przyjemniejszym po to, by móc jednocześnie w dowolnej chwili je przerwać. To największy paradoks naszych czasów. W ubiegłym roku aborcja była znowu – tak jak w ostatnich latach – najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. Worldometer podaje, że w 2024 r. w jej wyniku życie straciło 45 mln ludzi, natomiast WHO mówi nawet o 73 mln istot ludzkich. Daleko w tyle zostają: rak, palenie papierosów, HIV/AIDS czy wypadki drogowe. A zatem czynniki niechciane. Oznacza to, że tę nadrzędną wartość, jaką jest życie, składa się na ołtarzu wygody, przyjemności, źle pojętej wolności i zafałszowanego samostanowienia.

Nie jest to jednak zaskakujące, bo przecież nieprzyjacielem życia jest szatan, który zafałszuje wszelkie argumenty za życiem, czyniąc nawet z zabijania prawo człowieka. Natomiast aborcja nie jest prawem człowieka, ale jego zaprzeczeniem, gdyż prawa człowieka wynikają z niezbywalnej godności człowieka. A tak zwane „nowe prawa” nie uzyskują legitymizacji „tylko dlatego, że większość jednostek lub państw je zatwierdza”, jak stwierdził przedstawiciel Watykanu na forum oenzetowskiej Rady Praw Człowieka. Stosunek do życia zawsze był sprawdzianem społeczeństwa, papierkiem lakmusowym cywilizacji. Dlatego cywilizowane społeczeństwo dba o wszystkich swoich członków, a nie tylko o tych, którzy mu w danym momencie pasują.