Moc słowa. Od dawna człowiek zastanawia się nad językiem. W ostatnim stuleciu refleksja filozoficzna poszła w przemieniającą siłę słowa.
Natomiast myśl czysto techniczna bada zakłócenia w przekazie. Może on być bezbłędny, ale wprowadzać odbiorcę w błąd. Tym się zajmują socjologia, politologia, public relations, marketing… Przecież można celowo ingerować w przekazie – manipulować, uprawiać propagandę.
W ostatnim ćwierćwieczu jak jeszcze nigdy dotąd w dziejach ludzkości strumień przekazu informacji skoncentrował się w jednym nurcie. Większość informacji dociera do miliardów ludzi przez internet, a do tego w świecie wirtualnym pozycję niemal monopolistyczną uzyskały cztery kanały: Google, Apple, Facebook, Amazon. Te cztery giganty od niedawna są określane skrótowcem GAFA.
Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy GAFA jest całkiem sterylnym kanałem komunikacyjnym, czy manipuluje przekazem? Nikt nie ma wątpliwości, że w sprawach przynoszących zysk wszyscy szukają takich rozwiązań, które są dla strony korzystne. Jednak logika zysku niekoniecznie szanuje wartości etyczne. Czy podmioty kierujące się logiką zysku nie ulegną zapędom ideologicznym, czy nie staną się graczami kształtującymi etyczne wybory? Do jakiego stopnia GAFA celowo wpływa na gusty, mody i etyczne wybory użytkowników? Jak myśleć samodzielnie, skoro książki są filtrowane przez Amazon, informacja pobierana i pozycjonowana przez Google, relacje budowane za pomocą Facebooka i Androida?
Dyskusja na te tematy dopiero się zaczęła. Pewne jest, że rychło wejdą inni gracze, pochodzący z odmiennych kultur. Chińczycy, Hindusi i obok tego muzułmanie stworzą własne, alternatywne kanały. Mamy temat na nowszą wersję orwellowskiego „Roku 1984” lub „451 stopni Fahrenheita” Raya Bradbury’ego. W obu powieściach świat był tak skonstruowany, że ścigano samodzielne myślenie. Ekrany służyły do kontroli i kształtowania myśli, a książki były palone: papier płonie przy temperaturze 451 stopni Farenheita.
Na szczęście podstawowe relacje dla człowieka nie potrzebują internetu. „Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego” (Mt 22,37). Modlitwa, adoracja, dziękczynienie, zadośćuczynienie są zawsze możliwe. Służba, współczucie, przebaczenie również realizują się poza siecią. Tego nikt nie zmieni.
 |
ks. Stefan Moszoro-Dąbrowski |
Co? Gdzie? Kiedy?
