Do Radomia na Kaziki

Katedra w Radomiu

Święty królewicz Kazimierz, pochowany w wileńskiej katedrze i kanonizowany w 1602 r., jest głównym patronem Litwy. Uroczystości odpustowe, powiązane z okazałymi jarmarkami, od wieków sprzyjały gospodarczemu rozwojowi Wilna. W czasach I Rzeczypospolitej przyciągały do stolicy Wielkiego Księstwa nie tylko pielgrzymów, ale i kupców. Kaziuki przetrwały czas komunistycznej indoktrynacji i, co ciekawe, współcześnie promowane są jako przejaw litewskiej tradycji i kultury narodowej.

Po drugiej wojnie światowej zmuszeni do emigracji wileńscy Polacy przenieśli fenomen Kaziuków do wielu zakątków naszego kraju. Święto przyjęło się nie tylko na sąsiadującym z Wileńszczyzną Podlasiu, ale także w odległym Poznaniu czy Szczecinie.

Również w Radomiu obchodzone są uroczystości ku czci św. Kazimierza, który został patronem miasta dopiero pod koniec XX w. Nazywane są Kazikami i mimo pewnych analogii nie wywodzą się z tradycji wileńskiej.

Trzeba przyznać, że Radom miał szczęście do władców o tym imieniu. Król Kazimierz Wielki lokował miasto, wzniósł farę dla mieszkańców i zamek królewski dla siebie. Król Kazimierz Jagiellończyk, który wielokrotnie przebywał tu na zamku, sprowadził do miasta bernardynów, ufundował im kościół i klasztor – dziś najpiękniejszy gotycki zabytek Radomia. Największy prestiż królewskie miasto zyskało jednak dzięki trzeciemu Kazimierzowi – właśnie świętemu królewiczowi. Spędził tu blisko dwa lata, zastępując ojca jako namiestnik Królestwa Polskiego (w latach 1481-83 Kazimierz Jagiellończyk musiał wyjechać na Litwę i przekazał synowi pełnię monarszej władzy). Radom, który królewicz Kazimierz wybrał na swoją rezydencję, pełnił wówczas w pewien sposób funkcję stolicy państwa.

Do tych wydarzeń nawiązano, organizując w Radomiu uroczystości 500-lecia przybycia św. Kazimierza jako namiestnika królestwa. Wtedy to, 4 marca 1983 r., świętego królewicza ogłoszono patronem miasta, a w 1992 r. także patronem diecezji. Tak narodziły się radomskie Kaziki… Miejskie uroczystości trwają kilka dni. Mieszkańcy i goście mogą wziąć udział w wielu imprezach odwołujących się do postaci patrona: koncercie „Muzyczny Kazik”, grze miejskiej „Śladami św. Kazimierza” – i posmakować wypiekanych przez miejscowych cukierników drożdżowych przysmaków zwanych „kluczami św. Kazimierza”. W Resursie Obywatelskiej odbywa się konkurs wiedzy o Radomiu, a sportowym akcentem kończącym festyn jest Bieg Kazików.

W latach 1986-94, jako wotum dziękczynne za obchody jubileuszowe, wzniesiono w dzielnicy Zamłynie kościół pod wezwaniem św. Kazimierza, który jako pierwszy w mieście, wcześniej niż miejscowa katedra, otrzymał z Wilna relikwie patrona. W 2003 r. papież Polak wyniósł tę właśnie świątynię do godności bazyliki mniejszej. Tu 4 marca odprawiana jest główna odpustowa Msza Święta.

Święty Kazimierz na obrazie w katedrze radomskiej.
Patron opiekuje się Wilnem i Radomiem, a Kaziuki i Kaziki
– oprócz istotnego aspektu religijnego – są ciekawą promocją obu miast

Krótki okres stołeczności miasta minął bezpowrotnie, ale Kaziki przypominają, że Radom był jedną z sedes Regni Poloniae, siedzib Królestwa Polskiego. Upamiętniają to także ozdobione koronami wieże neogotyckiej katedry, do złudzenia przypominające zwieńczenie hejnalicy kościoła Mariackiego w Krakowie. Przed radomską katedrą stoją pomniki dwóch wielkich Polaków. Pierwszy przedstawia Prymasa Tysiąclecia, trzymającego w dłoniach ikonę jasnogórską. Wizerunek ten nawiązuje do milenijnej peregrynacji kopii wizerunku Czarnej Madonny, który został „aresztowany” przez władze PRL, a dzięki radomskiemu kapłanowi ks. Józefowi Wójcikowi powrócił na trasę pielgrzymki, zaczynając ją właśnie od katedry w Radomiu. Z kolei pomnik św. Jana

Pawła II upamiętnia jego wizytę apostolską w tym mieście w 1983 r. Związki papieża z Radomiem podkreślili radni miejscy, dodając herb papieski do tarczy herbowej miasta, tuż obok mitry jagiellońskiej symbolizującej królewicza Kazimierza.

Warto przypomnieć również, że w 21 sierpnia 1977 r. kard. Karol Wojtyła przybył do podradomskiego sanktuarium w Starej Błotnicy, aby ukoronować czczony tam wizerunek Maryi Panny i nadać Jej tytuł Matki Pocieszenia. Wydarzenie to wiązało się z pamiętnym protestem robotników. Przypadająca w tym roku 40. rocznica radomskiego czerwca zostanie uczczona wyłonionym w konkursie artystycznym muralem, upamiętniającym ofiary tamtych wydarzeń.

***
Materiał przygotowany we współpracy z Pallotyńskim Biurem Pielgrzymkowo-Turystycznym PEREGRINUS, ul. Skaryszewska 12, 03-802 Warszawa, tel. 22 619 15 02, 22 618 67 23, 22 618 68 51 www.bp.ecclesia.org.pl

Erwin Kozłowski fot. Erwin Kozłowski Idziemy nr 9 (543), 28 lutego 2016 r.