W niedzielę po raz pierwszy obchodzony był Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. W katedrze polowej WP odprawiona została Msza Święta, a przy Grobie Nieznanego Żołnierza odbyła się uroczysta zmiana posterunku honorowego.
Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP został ustanowiony przez Sejm RP 22 lipca 2016 r.
W południe z Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w stronę katedry polowej wyruszył marsz upamiętniający ofiary zbrodni dokonanej, m.in. na Wołyniu przez nacjonalistów Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). Uczestnicy nieśli ze sobą transparenty z hasłami: "Nie o zemstę, lecz o pamięć wołają ofiary", "Wołyń, pamiętamy!", "Ofiarom – pamięć i cześć, Polsce i Ukrainie – dialog i współpraca", "Bandera – stop".
W czasie marszu odczytywane były świadectwa Polaków ocalonych z rzezi wołyńskiej. Pochód zatrzymał się przy tablicy upamiętniającej ofiary zbrodni, znajdującej się ścianie Domu Polonii przy Krakowskim Przedmieściu.
Mszy św. w katedrze polowej przewodniczył ks. płk January Wątroba, wikariusz generalny biskupa polowego.
Na początku Eucharystii odczytany został list, który do uczestników uroczystości skierował bp Józef Guzdek. – Oprawcy wybrali niedzielę z premedytacją, bo wiedzieli, że Polacy będą gromadzić się na modlitwie i staną się łatwym celem. Dzisiejsza Eucharystia jest głośnym wołaniem o pamięć, ale też o pojednanie między narodami – napisał bp Guzdek.
Ordynariusz wojskowy nawiązał do słów Jana Pawła II, wygłoszonych we Lwowie w 26 czerwca 2001 r., podczas Mszy św. beatyfikacyjnej abp. Józefa Bilczewskiego i ks. Zygmunta Gorazdowskiego, apelujących o jedność i przebaczenie. „Niech dzięki oczyszczeniu pamięci historycznej wszyscy gotowi będą stawiać wyżej to, co jednoczy, niż to, co dzieli, ażeby razem budować przyszłość oparta na wzajemnym szacunku, braterskiej współpracy i autentycznej solidarności”. Słowa listu bp. Guzdka odczytał ks. płk Piotr Majka, proboszcz katedry.
W homilii ks. płk January Wątroba, który przypomniał okoliczności zbrodni wołyńskiej, a także bohaterską postawę żołnierzy AK (27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK) i innych organizacji konspiracyjnych(Samoobrony Kresowej oraz Batalionów Chłopskich), którzy starali się bronić ludność przed nacjonalistami. – W imię prawdy trzeba przypomnieć sprawiedliwych Ukraińców, którzy odmówili udziału w rzezi. Trzeba też wspomnieć członków AK, którzy stanęli w obronie ofiar, bohaterskich żołnierzy i cywilów. Stali się jednym z kamieni węgielnych, na których odbudowała się zewnętrznie wolna Polska – podkreślał.
Zaapelował o pamięć o rzezi wołyńskiej. Przypomniał słowa Franciszka, który podczas swej wizyty w Polsce mówił o dwóch rodzajach pamięci dobrej i złej. – Pamięcią negatywną jest ta, która obsesyjnie koncentruje się na złu, zwłaszcza popełnionym przez innych. (…) Troszczmy się o dobrą pamięć przez codzienne wypełnianie dziesięciu przykazań Bożych, a zapewne znajdziemy więcej miłości i pokoju już tu, na ziemi, a później nagrodę w niebie – zachęcał.
Eucharystię koncelebrowali ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, ks. Stanisław Małkowski i ks. Antoni Moskal z diecezji przemyskiej. W uroczystości wzięli udział m.in. podsekretarz stanu w MON Bartłomiej Grabski oraz posłowie Robert Winnicki i Piotr Zgorzelski. Obecni byli przedstawiciele Patriotycznego Związku Organizacji Kresowych i Kombatantów, poczty sztandarowe, kresowiacy, a także mieszkańcy Warszawy.
11 lipca 1943 roku, w tzw. „krwawą niedzielę”, sotnie UPA, przy udziale chłopów ukraińskich uzbrojonych w siekiery, widły, noże, zaatakowały blisko 100 polskich wsi, głównie w powiatach włodzimierskim i horochowskim. Polacy zgromadzeni w kościołach na mszach świętych byli otaczani i w bestialski sposób mordowani, często przez swoich sąsiadów. Zbrodnie na ludności polskiej trwały wiele dni.
Apogeum eksterminacji ludności polskiej w latach 1942-G1945 w wyniku działań UPA na Wołyniu i w Galicji Wschodniej przypada na lato 1943 r. Na Wołyniu zginęło ok. 100 tys. Polaków. Kolejne kilkaset tysięcy zostało zmuszonych do wyjazdu. W akcjach odwetowych zginęło ok. 15 tys. Ukraińców.
22 lipca 2016 Sejm RP – w trybie uchwały – ustanowił 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP. Sejm oddał w niej hołd wszystkim obywatelom II Rzeczypospolitej zamordowanym przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1943-1945.
Co? Gdzie? Kiedy?
