Witamina B12, czyli kobalamina, jest wciąż niedoceniana.
fot. pexels.com
Witamina B12, czyli kobalamina, jest wciąż niedoceniana. Organizm nie potrafi wytworzyć jej sam, trzeba dostarczyć ją z zewnątrz, z pożywieniem zawierającym produkty pochodzenia zwierzęcego. Produkowana jest przez drobnoustroje żyjące w przewodzie pokarmowym. Ważną rolę w jej przyswajaniu odgrywa tzw. czynnik wewnętrzny, wytwarzany w żołądku; odpowiada on także za prawidłową kwasowość soku żołądkowego. Witamina B12 wchłaniana jest w końcowym odcinku jelita cienkiego, a magazynowana w wątrobie.
Choroby przewodu pokarmowego, takie jak nieżyt zanikowy błony śluzowej żołądka, choroba wrzodowa, stan po resekcji żołądka lub jelita cienkiego, choroby jelita cienkiego, mogą znacznie upośledzać wchłanianie witaminy B12. Niektóre leki, takie jak preparaty zmniejszające kwasowość soku żołądkowego (tzw. inhibitory pompy protonowej – IPP) czy metformina, mogą przyczyniać się do zmniejszenia ilości kobalaminy w organizmie. Ponadto osoby starsze są bardziej narażone na niedobór.
Niedobory witaminy B12 są częste u osób stosujących dietę wegetariańską lub wegańską, przy czym objawy mogą wystąpić nawet po pięciu latach od zmiany diety.
Kobalamina jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Konieczna jest do wytworzenia kwasów nukleinowych (DNA i RNA), czyli zawarta jest we wszystkich komórkach. Jest istotna dla produkcji krwinek czerwonych, a jej niedobór prowadzi do rozwoju niedokrwistości megaloblastycznej. Do rozpoznania wystarczy wykonanie morfologii krwi.
Kobalamina potrzebna jest także do produkcji osłonek włókien nerwowych (mielinowych), dlatego jej niedobór może przyczyniać się do rozwoju chorób układu nerwowego, takich jak choroba Alzheimera, otępienie, zaburzenia pamięci, zaburzenia psychiczne, atrofia nerwu wzrokowego, neuropatie. Stosowana jest od dawna z dobrym skutkiem przy różnych nerwobólach, rwie kulszowej, w neuropatiach cukrzycowych, mrowieniach kończyn, szumach usznych. O jej wpływie na poziom homocysteiny, a pośrednio na układ krążenia, pisałam przed tygodniem („Idziemy” 45/2021).
Leczenie niedoboru to przede wszystkim odpowiednia dieta. Produkty bogate w witaminę B12 to mięso, ryby, skorupiaki, podroby, nabiał, sery pleśniowe, jajka oraz warzywa poddane fermentacji, czyli kiszonki (zawierają bakterie).
Dla pewności warto oznaczyć stężenie witaminy B12 we krwi, norma jest dość szeroka (od 200 do 1000 ng/l). Badanie trzeba zrobić na czczo, niestety odpłatnie (badania nie może zlecić lekarz POZ, ale specjalista tak). Jeśli jest jej za mało, trzeba ją uzupełniać, najlepiej w porozumieniu z lekarzem. Preparaty doustne dostępne bez recepty są to niestety tylko suplementy. Przy dużych niedoborach witaminę B12 podaje się w postaci zastrzyków domięśniowych, na receptę.
Witamina B12 jest rozpuszczalna w wodzie, jej przedawkowanie jest mało prawdopodobne; jeśli będzie jej za dużo, zostanie wydalona z moczem.
Co? Gdzie? Kiedy?
