Niewydolność serca to choroba coraz częściej rozpoznawana, w Polsce choruje na nią około 800 tys. osób, większość po 60. roku życia.
fot. unsplash.com
Istotą niewydolności serca jest, w wielkim uproszczeniu, zaburzona praca serca jako pompy. Skutkiem tego zbyt mała ilość krwi jest przepompowywana do narządów lub dochodzi do zalegania zbyt dużej ilości krwi w narządach ciała.
Przyczyn niewydolności serca jest wiele, najczęściej jest nią choroba wieńcowa, a przede wszystkim przebyty zawał serca. Inne to wady zastawek serca, kardiomiopatie, zaburzenia rytmu, nadciśnienie tętnicze. Niewydolność serca może wystąpić po przebytej infekcji wirusowej, najczęściej grypie.
Najczęstszą skargą pacjentów z niewydolnością serca jest zmęczenie i duszność. Poza tym występuje mała tolerancja wysiłku, kołatania serca, suchy kaszel, szczególnie w pozycji leżącej, obrzęki w okolicy kostek. U niektórych pacjentów pojawia się brak apetytu, powiększenie obwodu brzucha, zaburzenia pamięci.
Część wymienionych objawów występuje także w innych schorzeniach, dlatego konieczne jest badanie lekarskie, które pomoże postawić dokładne rozpoznanie. Typowe zmiany osłuchowe nad sercem i nad płucami, powiększona wątroba, wodobrzusze, obrzęki to zmiany uchwytne w czasie takiego badania.
Wywiad i badanie przedmiotowe pozwalają lekarzowi na rozpoznanie niewydolności serca.
Stopień nasilenia objawów niewydolności serca określa się na podstawie klasyfikacji czynnościowej Nowojorskiego Towarzystwa Kardiologicznego (New York Heart Association – NYHA). Klasa I to osoby bez ograniczenia aktywności fizycznej, zwykła aktywność fizyczna nie powoduje u nich duszności, zmęczenia ani kołatania serca. Klasa II to niewielkie ograniczenie aktywności fizycznej, gdy w czasie wysiłku pojawia się duszność, kołatanie serca. Klasa III to znaczne ograniczenie aktywności fizycznej, gdy przy niewielkim wysiłku pojawiają się dolegliwości, a klasa IV – gdy dolegliwości występują nawet w spoczynku.
Kolejnym krokiem są badania dodatkowe, takie jak rentgen klatki piersiowej, badanie EKG, badanie echokardiograficzne i badania krwi. Pozwalają one nie tylko na rozpoznanie niewydolności serca, ale też często dają możliwość wykrycia odwracalnych lub możliwych do leczenia przyczyn niewydolności. Czasem konieczne są jeszcze dokładniejsze badania.
Bardzo ważne w diagnostyce niewydolności serca jest badanie echokardiograficzne, szczególnie oznaczenie tzw. frakcji wyrzutowej (LVEF). To badanie ocenia, jaka objętość krwi znajdującej się w lewej komorze serca jest „wyrzucana” z tej komory podczas jednego skurczu serca. Prawidłowa wartość wynosi 60 proc. W klasyfikacji niewydolności krążenia to właśnie frakcja wyrzutowa ma zasadnicze znaczenie.
Nieleczona niewydolność serca rokuje źle. Na szczęście coraz lepiej poznawane są mechanizmy upośledzające pracę serca, a dzięki temu pojawiają się coraz bardziej skuteczne metody leczenia, ale o tym za tydzień.
Co? Gdzie? Kiedy?
