Skulska Madonna

Na arenę dziejów wieś Skulsk wkracza w XIII w. jako własność klasztoru sióstr norbertanek w Strzelnie, jak czytamy w zapiskach z 1294 r. Niemal sto lat później, w 1384 r., Skulsk został lokowany jako miasto na prawie magdeburskim.

Informacje o początkach miejscowości spisał w 1760 r. proboszcz ks. Grzegorz Pastyński. Według tego niepotwierdzonego przekazu, polującemu w okolicznych lasach Bolesławowi Chrobremu, pierwszemu królowi Polski, jak też jego drużynie miała się ukazać Matka Boża. Na miejscu objawienia król miał nakazać budowę kaplicy. Skulsk był miastem królewskim, o czym mamy wzmiankę w dokumencie króla Aleksandra Jagiellończyka z 1504 r. Miasto w XVII w. zniszczyli Szwedzi. Po upadku Rzeczypospolitej Skulsk znalazł się w Królestwie Pruskim, a po Kongresie Wiedeńskim – w zaborze rosyjskim, blisko granicy rosyjsko-pruskiej. Prawa miejskie utracił w wyniku represji po powstaniu styczniowym.

Świątynia

Wzmianki o kościele murowanym pochodzą z 1384 r. Historycy przypuszczają, że jego fundatorkami mogły być strzelneńskie norbertanki. Kościół ten zniszczyli Szwedzi. Na jego miejscu wystawiono drewnianą świątynię, która spłonęła w nocy wiosną 1784 r. Służbę Bożą sprawowano w kaplicy.

Budowę obecnego kościoła Narodzenia NMP i św. Józefa rozpoczęto w czasach pruskich, w 1804 r. Staraniem proboszczów i parafian w latach 1881-93 świątynię rozbudowano. Jest jednonawowa z czworoboczną wieżą i wnętrzem utrzymanym w stylu neobarokowym. Prezbiterium zdobi polichromia przedstawiająca objawienie Matki Bożej królowi Bolesławowi Chrobremu i jego drużynie, a także św. Wojciecha nauczającego lud nad Jeziorem Skulskim. Uwagę przykuwa bogato zdobiona ambona z rzeźbą św. Michała Archanioła. W otoczeniu kościoła znajduje się Kalwaria ze stacjami Drogi krzyżowej oraz kaplice Siedmiu Boleści Matki Bożej. Istnieje też Droga różańcowa.

Pieta

W Skulsku od wieków żywy jest kult Matki Bożej w znaku Piety. Rzeźba wykonana w drewnie lipowym pochodzi z około 1420 r. Modlił się przy niej w 1938 r. ks. Stefan Wyszyński – późniejszy prymas Polski. Na przestrzeni wieków rzeźbie wiele razy groziło niebezpieczeństwo, a jednak przetrwała. Nie zniszczyli jej Szwedzi, wyniesiono ją z pożaru kościoła w 1784 r. Podczas II wojny światowej, gdy Niemcy urządzili w kościele magazyn, a drewniane święte figury przeznaczyli na spalenie, pod osłoną nocy figurę uratował mieszkaniec Skulska Maksymilian Bojcun. Czas okupacji przetrwała w jego domostwie, a po wojnie została w procesji wprowadzona do kościoła i ustawiona w ołtarzu głównym. Nie strawił jej też pożar kościoła w nocy z 12 na 13 września 1960 r., w którym zniszczeniu uległa część polichromii i spłonął ołtarz główny.

Pietę koronował Jan Paweł II w 1997 r. w Gnieźnie

Doniosłym wydarzeniem w historii kultu była trwająca trzy lata, od 15 września 1987 r., peregrynacja po rodzinach parafii kopii Piety, poświęconej przez bp. Romana Andrzejewskiego. Potem ofiarowano ją Janowi Pawłowi II podczas jego wizyty we Włocławku 7 czerwca 1991 r. Z uwagi na wielowiekowy kult i liczne łaski otrzymywane za pośrednictwem Matki Bożej Bolesnej, proboszcz parafii Skulsk ks. Tadeusz Sierosławski poprosił w 1995 r. biskupa włocławskiego Bronisława Dembowskiego o koronację figury koronami papieskimi. Prośbę pasterza diecezji, popartą przez Konferencję Biskupów Polskich, przedłożył Ojcu Świętemu nuncjusz apostolski w Polsce abp Józef Kowalczyk. Decyzję o koronacji papież Jan Paweł II powziął 13 marca 1996 r., a dokonał jej 3 czerwca 1997 r. w Gnieźnie, podczas pielgrzymki do Polski.

Do sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skulsku, nazywanego sanktuarium służb mundurowych, pielgrzymują zwłaszcza żołnierze, policjanci, strażacy, harcerze oraz leśnicy i myśliwi.

***
Korzystałam z artykułu „Skulsk” ks. prof. Witolda Kujawskiego, w tomie 18. Encyklopedii Katolickiej.