Skrawek wolnej ojczyzny

W ostatnich dwudziestu latach w warszawskich kościołach tylko okolicznościowo sprawowano Eucharystię w języku białoruskim. Jesienią 2021 r. kard. Kazimierz Nycz pozytywnie odniósł się do prośby środowiska białoruskich katolików w Warszawie o zorganizowanie duszpasterstwa białoruskojęzycznego. Od tego czasu Msze święte w niedziele i święta celebrowane są w dolnym kościele św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży w Warszawie.

KOŚCIÓŁ PRZEŚLADOWANY

W duszpasterstwo zaangażowanych jest dwóch białoruskich kapłanów: ks. Eugeniusz Wintow, doktorant na UKSW, oraz ks. Wiaczesław Barok, który przyjechał do Warszawy w lipcu ubiegłego roku z powodu prześladowań politycznych. W swoim kraju był proboszczem parafii w Rossonach, na wschodzie Białorusi. Represje spotkały go za opublikowanie w Internecie posta, w którym sprzeciwiał się totalitaryzmom. – Nawiązałem do nauczania społecznego Kościoła katolickiego, które potępia faszyzm i komunizm. Napisałem również, że uważam reżim Łukaszenki za autorytarny. Władza zarzuciła mi, że propaguję nauczanie nazistowskie, za co trafiłem na dziesięć dni do więzienia – opowiada ks. Barok. Po powrocie z aresztowania nadal był nękany przez służby. Pewnego dnia pojawili się funkcjonariusze, którzy chcieli zrewidować jego urządzenia elektroniczne. – W nakazie przeszukania pomylili się i wpisali nieistniejący adres, co uniemożliwiało odebranie mi sprzętu komputerowego. Ze względu na groźbę utraty urządzeń i pozbawienia mnie możliwości głoszenia Ewangelii w mediach społecznościowych wyjechałem do Polski – relacjonuje ks. Wiaczesław.

SIŁA INTERNETU

Społeczność białoruska sprawnie komunikuje się za pośrednictwem mediów społecznościowych. Dzięki temu informacja o duszpasterstwie białoruskojęzycznym rozeszła się błyskawicznie. Ks. Barok wyjaśnia, że od początku jego pobytu w Polsce katolicy z Białorusi sami odnajdywali go, prosząc o spowiedź w języku białoruskim. Na niedzielne Eucharystie przychodzi od 50 do 100 osób, po Mszach świętych jest czas na integrujące rozmowy. Ludzie, którzy przekroczyli białoruską granicę, nierzadko chcą podzielić się traumatycznymi przeżyciami. – Podczas rozmów z moimi rodakami staram się podtrzymywać ich na duchu. Pytają mnie, dlaczego w większości demokratyczny świat przechodzi obojętnie wobec sytuacji społecznej na Białorusi. Część osób ma żal do papieża Franciszka o niewystarczające zabieranie głosu w sprawie więźniów politycznych w naszym kraju – zaznacza duszpasterz wspólnoty.

Duszpasterze wspólnie ze społecznością białoruską z myślą o rodakach i emigrujących Ukraińcach prowadzą punkt pomocy w pomieszczeniu udostępnionym przez miejscowego proboszcza ks. Mirosława Jaworskiego. W punkcie można otrzymać podstawową pomoc charytatywną, od początku bieżącego roku skorzystało z niego ok. 15 tys. ludzi.

DUCHA NIE GASZĄ

Członek duszpasterstwa Artiom Tkaczuk wyjaśnia, że kościół św. Aleksandra to również miejsce propagujące białoruski patriotyzm. Gdy 3 maja 2022 r. zmarł Stanisław Szuszkiewicz, przewodniczący Rady Najwyższej Republiki Białorusi, który w 1991 r. podpisywał porozumienie białowieskie [o likwidacji ZSRR i utworzeniu Wspólnoty Niepodległych Państw – przyp. red.], do świątyni przyszli wspierający demokrację białoruscy działacze społeczni i polityczni – opowiada Tkaczuk. Wspomina, że w czasie analogicznych uroczystości patriotycznych wierni śpiewają hymn religijny „Mahutny Boža” (Boże Wszechmogący), który towarzyszy także protestom przeciwko rządom Alaksandra Łukaszenki. Tłumaczy, że gdy odwiedzają go znajomi z Białorusi, płaczą, słysząc tę pieśń.

W lipcu bieżącego roku wspólnota zorganizowała siedmiodniową pielgrzymkę o pokój na Białorusi i w całym regionie. Pielgrzymi wyruszyli z Warszawy do sanktuarium Matki Bożej Kodeńskiej oraz do parafii Unitów Podlaskich w Kostomłotach. Pątniczy trud podjęło ponad 20 osób, które przeszły ok. 200 km. – Na trasie byliśmy dobrze przyjmowani przez Polaków, co pokazuje jedność całego Kościoła – zauważa ks. Barok.

Białoruscy katolicy z Warszawy wspierają wysiłki Białorusinów z innych polskich miast na rzecz powstawania duszpasterstw białoruskojęzycznych. W przyszłości chcą stworzyć centralny portal, który informowałby o posłudze sakramentalnej w języku białoruskim na terenie Polski.