Kenia czeka na Franciszka

Po bł. Pawle VI, św. Janie Pawle II i Benedykcie XVI będzie czwartym papieżem, który pojedzie Czarny Kontynent.

Jego pielgrzymka odbędzie się w 46 lat po historycznej wizycie papieża Montiniego, który przyjechał do Ugandy w 1969 r. W Kenii trzykrotnie był Jan Paweł II – w latach 1980, 1985 i 1995. Hasłem obecnej pielgrzymki są słowa: „Trwajcie mocni w wierze. Nie lękajcie się”. Będzie to 5. w tym roku i 11. od początku pontyfikatu podróż zagraniczna Franciszka poza granice Włoch.

Afrykę nadal traktuje się raczej jako źródło ciekawostek przyrodniczych i etnicznych. Czarny Kontynent postrzegany jest przez pryzmat olbrzymich zasobów naturalnych, które są eksploatowane rabunkowo i wywożone za porozumieniem międzynarodowych koncernów i lokalnych potentatów. Afrykańscy biskupi od lat powtarzają, że mamy do czynienia z „kolonializmem w nowym przebraniu”. Ten kolonializm ma też postać wprowadzania tylnymi drzwiami ideologii gender i homoseksualizmu, które są w otwartej opozycji nie tylko do chrześcijaństwa, ale przede wszystkim do kultury afrykańskiej.

Z drugiej strony wskazuje się na wielkie wartości kultury i tradycji afrykańskiej, takie jak solidarność, gościnność, poszanowanie starszych, współistnienie pokojowe wielu grup etnicznych, wzrost demokracji, troska o życie. W tym ostatnim kontekście pod płaszczykiem walki z AIDS Afryka boryka się z wielkimi kampaniami przeciwko życiu – promocją antykoncepcji i aborcji. Kobiety afrykańskie są sterylizowane, czasem wbrew swojej woli czy wiedzy.

Mimo licznych problemów kontynent ten nadal pozostaje odporny na negatywne wpływy globalizacji. Jak ważna jest Afryka dla Kościoła, świadczą dwa synody biskupów jej poświęcone, których rezultatem są dwie papieskie adhortacje apostolskie: „Ecclesia in Afryka” Jana Pawła II z 1995 r. oraz „Africae munus” Benedykta XVI z 2011 r.


W cieniu zamachów

Żadnej z dotychczasowych podróży zagranicznych papieża nie towarzyszyła tak napięta i pełna niepewności atmosfera. Na dwa tygodnie przed jej rozpoczęciem do końca nie było pewne, czy Franciszek odwiedzi Republikę Środkowoafrykańską. Po zamachach w Paryżu także w Kenii zaostrzono przed wizytą środki bezpieczeństwa. – Mieszkańcy mają być przygotowani na podwyższony stan gotowości – zapowiedział szef kenijskiej policji Joseph Boinnet. Nad bezpieczeństwem papieża i uczestników spotkań z nim czuwać będzie 10 tys. funkcjonariuszy i 10 tys. wolontariuszy. Władze obawiają się zamachu ze strony islamistów z Asz-Szabab, działających głównie na wschodzie kraju.

Franciszek po przebyciu 5389 km wyląduje na lotnisku międzynarodowym im. Jomo Kenyatty w Nairobi. Uroczystość powitalna odbędzie się w rezydencji prezydenta Kenii (State House) Uhuru Kenyatta. Po wizycie kurtuazyjnej u głowy państwa papież uda się na spotkanie z przedstawicielami władz oraz korpusem dyplomatycznym. W czwartek 26 listopada rano odbędzie się spotkanie międzyreligijne i ekumeniczne. Będzie ono miało szczególne znaczenie, gdyż kraj ten w ostatnich latach stał się areną licznych krwawych ataków terrorystycznych przeprowadzonych przez islamskich fundamentalistów. Potem Franciszek odprawi Mszę św. na kampusie uniwersyteckim. Organizatorzy spodziewają ponad miliona osób. Po południu papież spotka się z duchowieństwem, zakonnikami, zakonnicami i seminarzystami na boisku sportowym szkoły Najświętszej Maryi Panny oraz złoży wizytę w Biurze ONZ.

W piątek 27 listopada rano Franciszek odwiedzi jedną z ponad 100 dzielnic slumsów, jakie są w Nairobi – Kangemi. 140 tys. ludzi żyje tam w blaszanych budach, kontenerach czy lepiankach. Kangemi jest wyjątkową dzielnicą przez żywą obecność wiernych, liczne inicjatywy pomocy ubogim i duszpasterstwa prowadzone przez miejscowych jezuitów przy parafii św. Józefa Robotnika. Katolickie kobiety z tego slumsu, pracując jako szwaczki dzięki zapoczątkowanemu przez parafię projektowi wsparcia samotnych kobiet, szyją stuły, alby i ornaty na papieską Mszę św. Później Franciszek spotka się z młodzieżą na stadionie Kasarani i biskupami Kenii. Po południu odleci do Entebbe w Ugandzie.

Z Mombasy do Nairobi na spotkanie z papieżem wyruszy młodzieżowa „Karawana pokoju” jako świadectwo zgody między różnymi grupami plemiennymi, religijnymi i etnicznymi. Ponadto w medialne przygotowanie wizyty papieża zaangażowane są nie tylko media katolickie, ale wszystkie kenijskie stacje radiowe i telewizyjne. Tamtejszy episkopat zatrudnił największą medialną korporację tego afrykańskiego kraju, aby zajęła się rozpowszechnianiem informacji o papieskiej pielgrzymce. Głównym zadaniem jest przekonanie katolików i wszystkich mieszkańców, że papież jest rzeczywiście duchowym pasterzem, którzy może wzmocnić ich wiarę.


Kościół wobec wyzwań

Biskupi obawiają się, aby papieskiej wizyty nie przysłoniły polityczne niepokoje i konflikty etniczno-religijne. W ostatnich tygodniach znowu doszło do zaostrzenia sytuacji na linii rząd – opozycja. Główne zarzuty, jakie padają, to: korupcja i niegospodarność. Obecny prezydent Uhuru Kenyatta pochodzi z plemienia Kikuju, a przywódca opozycji Rail Odinga z plemienia Luo. Konflikt zasadza się m.in. na rywalizacji między tymi dwoma plemionami. Kikuju uważane jest za plemię biznesmenów i ludzi bogatych. Reprezentowane przez opozycję plemię Luo to w znacznej mierze mieszkańcy slumsów.

Podczas jednej z konferencji prasowych przewodniczący komitetu organizacyjnego papieskiej wizyty bp Alfred Rotich wezwał do zakończenia konfrontacji, której przyczyny „mają podłoże etniczno-trybalistyczne”. – Wzywamy i domagamy się rzeczywistego zawieszenia broni i zaniechania ciągłych waśni między politykami – powiedział biskup. Wcześniej abp Nairobi kard. John Njue nazwał papieską wizytę „błogosławieństwem” dla Kościoła i udręczonego narodu, który znalazł się na linii frontu walki z coraz bardziej ekspansywną islamską organizacją terrorystyczną Al-Szabab.