Narodzenie przemieniające życie

Kościół przyjął do liturgii imiona rodziców Matki Bożej, Joachima i Anny, które pochodzą z apokryficznej Ewangelii św. Jakuba (II w.). Z niej też dowiadujemy się, że po dwudziestu latach bezdzietności i żarliwej modlitwy anioł Pański oznajmił małżonkom, że zostaną rodzicami. Dziecko urodziło się po siedmiu miesiącach ciąży i otrzymało imię Miriam. Skoro Pismo Święte milczy na temat narodzenia Najświętszej Dziewicy, czy należałoby się ograniczyć do powyższej informacji?

Otóż Pismo Święte nie milczy. Zależy, jak je czytamy.

MYŚLEĆ BIBLIJNIE

Jak wygląda przygotowanie rodziców do narodzenia dziecka? Należy nabyć wyprawkę, czasem zaaranżować pokój dziecka. Natomiast Stary Testament, w którym zakorzenione było myślenie świętych Joachima i Anny, ujawnia inne podejście: to nie rodzice przygotowują miejsce i okoliczności dla oczekiwanego dziecka. To raczej mające się narodzić dziecko przygotowuje rodziców do swojego narodzenia. Czytamy np. w Księdze Sędziów, że gdy bezdzietni Manoach z żoną dowiadują się od anioła, iż staną się rodzicami chłopca, otrzymują wskazówki co do konieczności zmiany dotychczasowych obyczajów. Manoach zaczyna się modlić o światło Boże, aby mógł prawidłowo wychować syna (por. Sdz 13, 8). W ten sposób nienarodzony jeszcze Samson przygotowuje rodziców, wpływa na ich życie duchowe, skłaniając ich do pogłębionej religijności, która powinna przekładać się na życie codzienne. Nie chodzi zatem jedynie o gromadzenie ubranek, lecz przede wszystkim o to, aby małżonkowie stali się godni łaski bycia ojcem i matką.

Pismo Święte ostrzega w subtelny sposób przed niewłaściwym myśleniem nie tylko o narodzinach, ale również o obchodach urodzinowych. W Biblii bowiem znajdują się tylko dwa opowiadania o uroczystościach urodzinowych. Są to – w Starym Testamencie – obchody urodzin faraona (Rdz 40, 20-23) oraz – w Nowym Testamencie – Heroda (Mt 14, 6-12). Życie obu źle się zapisało w historii, a ich uroczystości urodzinowe zakończyły się tragicznie. Tego rodzaju ponury kontekst biblijny sygnalizuje, że należałoby zrewidować powszechne myślenie odnośnie do obchodów urodzinowych, tak jak należałoby zmienić myślenie o zbliżających się narodzinach dziecka.

POCZĄTEK CZASÓW MESJAŃSKICH

Imię Joachim, Jehojakim, w języku hebrajskim oznacza „Pan wzniesie” lub „Pan wywyższy” albo „Pan wzbudzi”. Hebrajskim odpowiednikiem tego imienia może też być Jehojachin, czyli „Pan przygotuje”. Imię Anna zaś, Chana, oznacza „zlitował się”, „zmiłował się” albo „ułaskawił”. Mając na uwadze tajemnicę wcielenia, wszystkie te znaczenia podpowiadają, że czasy mesjańskie nie zaczynają się od przyjścia na świat Syna Bożego, lecz od Jego Niepokalanej Matki. Dlatego też prorok Zachariasz pisze, że tajemnicza Córa Syjonu może się radować, jeszcze zanim zamieszka w niej Bóg: „Ciesz się i raduj, Córo Syjonu, bo już idę i zamieszkam pośród ciebie – wyrocznia Pana” (Za 2, 14). Dosłowny przekład tego proroctwa z języka hebrajskiego jest jeszcze mocniejszy: „Ciesz się i raduj, Córo Syjonu, bo oto Ja przychodzę i zamieszkam w tobie”. A prorok Sofoniasz pisze, dosłownie: „Raduj się, Córo Syjonu (…) Pan jest w twoich wnętrznościach” (So 3, 14-15). Te proroctwa odnajdują swój dalszy ciąg w słowach skierowanych kilka wieków później do Najświętszej Dziewicy przez Archanioła w Nazarecie: „Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą (…) Oto poczniesz i porodzisz Syna” (Łk 1, 28. 31).

Innym świadkiem tego, że czasy mesjańskie rozpoczynają się już od przyjścia Matki Mesjasza na świat, jest św. Paweł. W Liście do Rzymian pisze o Chrystusie „pochodzącym według ciała z rodu Dawida” (Rz 1, 3). Zazwyczaj interpretuje się te słowa w odniesieniu do Dawidowego pochodzenia Syna Bożego za przyczyną św. Józefa. Jednak określenie „według ciała” można też zrozumieć w odniesieniu do Matki Bożej, bo to Ona dała Mesjaszowi ludzkie ciało. Z tej racji pochodzenie według ciała z rodu Dawida oznacza, że Przeczysta Małżonka Józefa też wywodziła się z rodu Dawida. Potwierdzeniem jest zapis z 8 września w Martyrologium rzymskim: Festum Nativitatis beatae Mariae Virginis… de tribu Iuda ortae, ex progenie regis David – Święto Narodzenia błogosławionej Maryi Dziewicy… pochodzącej z plemienia Judy, z linii króla Dawida.

PIERWSZA I DRUGA EWA

Wolność Matki Bożej od grzechu pierworodnego i wszelkiego grzechu od poczęcia pozwala nam zestawić Jej przyjście na świat z przyjściem na świat Ewy, matki rodzaju ludzkiego. Ewa bowiem, wraz z Adamem, podobnie jak Niepokalana Dziewica, przyszła na świat bez grzechu. W przeciwieństwie do Niepokalanej Dziewicy pierwsi rodzice nie mieli rodziców. Poza tym w chwili stworzenia Ewa już miała przed oczami Adama, podczas gdy Adam w chwili stworzenia żadnej osoby ludzkiej jeszcze nie ujrzał. Razem utracili nie tylko łaskę uświęcającą dla siebie i całego rodzaju ludzkiego, ale również swoje miejsce w raju. Zachwianie harmonii całego stworzenia w wyniku tej tragedii następuje w radykalny sposób przez zbezczeszczenie ziemi niewinną krwią Abla. Ziemia staje się świadkiem przekleństwa zbrodniczej śmierci, a język hebrajski utrwala ten fakt w sposób etymologiczny: hebrajskie słowo „ziemia”, Adama, pochodzi od słowa adam, czyli „Adam”, oraz dam, czyli „krew”. Odpowiedzią na to zbezczeszczenie ziemi i unicestwieniem przekleństwa śmierci będzie po wielu wiekach Najdroższa Krew Syna Bożego. Jej przelanie na Golgocie ma miejsce w piątek, czyli w szósty dzień stworzenia, upamiętniający stworzenie Adama i Ewy w stanie łaski uświęcającej. Niemniej to definitywne wybawienie z przekleństwa śmierci nie dzieje się tylko przez zbawczą śmierć Chrystusa, lecz również przez przekazanie rodzajowi ludzkiemu nowego życia łaski. Dzieje się to za przyczyną Matki Bożej, gdy Syn Boży ustanawia ją nową Ewą, nową Matką rodzaju ludzkiego, wołając: „Oto syn Twój… Oto Matka twoja” (J 19, 26-27).

REWIDUJĄCE NARODZINY

Czym zatem są narodziny Najświętszej Maryi Panny? Jej ukazanie się na ziemi jest odpowiedzią na grzech Adama i Ewy w tym sensie, że po raz pierwszy od czasu naszych pierwszych rodziców ludzkie oczy mogą ujrzeć osobę ludzką, która nie nosi w sobie zmazy grzechu pierworodnego. Natomiast nie chodzi tylko o ujrzenie, bo my Jej nie widzimy. Dzięki narodzinom Niepokalanej ziemia odzyskuje rajski blask, „mrok ustępuje wobec nadchodzącego światła”, jak napisał św. Andrzej z Krety. Od upadku Adama i Ewy świat czekał na osobę ludzką, która odpowie w najdoskonalszy możliwy sposób na miłość Bożą. Tą osobą jest Najświętsza Dziewica, z której miłości, w zjednoczeniu z miłością Ducha Świętego, rodzi się odwieczny Syn Boży w ludzkiej naturze – Odkupiciel Jej i nasz.

Dla pogłębienia znaczenia narodzin Najświętszej Maryi Panny pomocne są wizje bł. Anny Katarzyny Emmerich, sługi Bożej Marii z Agredy, św. Brygidy oraz św. Elżbiety Schoenau. Odnajdujemy w nich nie tylko inspirujące szczegóły odnośnie do okoliczności narodzin Matki Chrystusa, ale również zachętę, aby czas przygotowania do narodzin każdego dziecka prowadził do duchowej przemiany rodziców. Gdyby ojcowie i matki zdali sobie z tego sprawę, mielibyśmy rodziny usilnie starające się o wyeliminowanie ze swego życia grzechów i złych nawyków. Domy rodzinne stałyby się kościołami domowymi.