Już go nie ma wśród nas

Tragedia Judasza może przejść niezauważona wobec wielkiego dramatu Męki i Śmierci Jezusa. Z wyjątkiem Mateusza ewangeliści rozstają się z nim w Ogrodzie Oliwnym. Mateusz opisuje, jak zwrócił arcykapłanom srebrniki i się powiesił. Autor Dziejów Apostolskich przekazuje przemówienie Piotra po Zmartwychwstaniu. Poszukując zastępcy, opisuje zdradę: „On to wskazał drogę tym, którzy pojmali Jezusa, bo on zaliczał się do nas i miał udział w naszym posługiwaniu. Za pieniądze, niegodziwie zdobyte, nabył ziemię i spadłszy głową na dół, pękł na pół, i wypłynęły wszystkie jego wnętrzności” (Dz 1, 18). Przekazy Mateusza i Łukasza nieco się różnią, pozostawiają dwa pytania: Kto kupił pole krwi – przywódcy żydowscy czy sam Judasz? Krew, o której się wspomina, jest krwią Chrystusa czy krwią Judasza?

Niewiele więcej wiemy o „Judaszu historycznym”, czyli o tym, który chociaż został wybrany, nie tylko nie wytrwał przy Jezusie, ale Go zdradził. Do życiorysu Judasza wiele dopisała pobożna tradycja, katecheza lub powieści. Ten Judasz ma wiele obliczy. Pisma duchowe skupiają się na jego braku szczerości, obłudzie, a w końcu na utracie nadziei w Boże Miłosierdzie. Refleksja teologiczna często zaznacza jego rozczarowanie brakiem zaangażowania politycznego w królestwie Jezusa. Powieści czy filmy lubią rozwijać wątek przywiązania do luksusu, dodając fantazyjne wątki.

Z perspektywy człowieka XXI w. można wyobrażać sobie „Judasza indywidualistę”. Był gotów przyjąć naukę Jezusa ze wszystkimi Jego wymaganiami i dlatego za Nim poszedł. Mógł nawet zrozumieć naukę o konieczności ofiary. Nie był jednak w stanie przyjąć, że wybór Jezusa padł na tych właśnie towarzyszy. Rybacy z Galilei: Szymon Piotr i jego brat Andrzej, Jakub i Jan, Filip z Betsaidy, Bartłomiej, Tomasz, Mateusz – Lewi, Szymon Kananejczyk, Jakub, syn Alfeusza, Juda Tadeusz.

Fakt, że Judasz zajmował się finansami wspólnoty, może wskazywać na to, że inteligencją przerastał pozostałych uczniów. Radykalne poglądy w sprawach politycznych prawdopodobnie też go dystansowały od innych uczniów. Być może droga jego oddalania się od Mistrza zaczęła się od krytycznych osądów wobec pozostałych apostołów. Pokusa mogła przybrać taką formę: „Za Mistrzem jestem gotów pójść, ale nie w tym towarzystwie. Z takimi ludźmi na pewno nie uda się zrealizować Jego nauczania”.

Podobne rozumowanie w ostateczności prowadzi do sformułowania typu „Jezus – tak, Kościół – nie”.