W swojej książce wspomniany wyżej Wachtel daje ciekawy obraz naszego aktu mowy. Jego zdaniem wypowiadanie się to przeszczepianie własnych słów drugiej osobie. Można porównać to do czynności, którą wykonywał chyba każdy, kto zajmował się kiedyś ogrodnictwem lub kwiatami. Z jednej rośliny bierzemy szczepkę i staramy się ją do innej rośliny zaadoptować. Wszystko zależy od tego, czy się przyjmie.
Podobnie jest ze słowami. Gdy mówimy, chcemy być wysłuchani, to znaczy chcemy, aby nasze słowa zostały przez interlokutora przyjęte. Jeśli do tego nie dochodzi, czujemy się odrzuceni, zlekceważeni, pominięci. W komunikacji wyróżniamy dwa wektory: jeden jest zależny od słuchającego, od jego dobrej woli aby dane słowo usłyszeć. Drugi wektor wychodzi od osoby, która komunikat nadaje, od jej sposobu wyrażania się. Przyjrzyjmy się temu procesowi.
Umiejętność wypowiedzi w rzeczywistości nie jest łatwą sprawą. Możemy wyróżnić w niej cztery aspekty. Pierwszy w kolejności to wysłuchanie. To inaczej mówiąc skupienie na tym, co ktoś mówi. Jest to uważne zrozumienie słów w tym samym znaczeniu, jaki nadał mu nadawca komunikatu.
Drugi aspekt dotyczy doboru słów. W czasie słuchania rodzą się pewne skojarzenia i myśli, które jednak nie mają jeszcze odpowiedniej formy. Musimy im dopiero nadać pewien kształt, znaleźć takie słowa, aby pasowały do naszego współrozmówcy, aby odpowiadały jego stylowi życia, jego osobie.
Dopiero potem następuje jakby trzeci akt, jakim jest wypowiedzenie owych dobranych słów. Choć wydaje się, że słowa, które chcemy wyrazić są takie same, jak te, które z naszych ust padają, to realność okazuje się często inna. Ostatnią kwestią, którą możemy analizować w całym procesie komunikacji, jest uwzględnienie czasu i kontekstu wypowiedzi. Konkretna sytuacja może prowokować do różnych komunikatów, ale czasami nie warto ich wyjawiać. Może też być tak, że w danym czasie warto coś powiedzieć, a w innym, nie. Ramy funkcjonowania społecznego mają ogromny wpływ na styl, jakość i efektywność komunikacji.
Choć wszystkie wymienione wyżej etapy dzieją się stosunkowo szybko, to jednak nie są od nas niezależne. Możemy świadomie wpływać na meritum naszej wypowiedzi, uwzględniając te aspekty w każdej rozmowie. Im więcej będziemy to praktykować, tym lepsze okażą się nasze komunikaty, a tym samym poprawią się nasze wzajemne relacje.
Co? Gdzie? Kiedy?
