Łatwo obecnie wyizolować groźny patogen, znaleźć lek oraz szczepionkę pozwalającą zapobiec chorobie.
fot. pexels.com
Szczepienia bezpłatne ujęte są w kalendarzu obowiązkowym w danym kraju i dotyczą chorób śmiertelnych, dających powikłania i ryzyko epidemii (np. gruźlica, krztusiec, polio, odra).
Dzieci żłobkowe są bezpłatnie szczepione przeciw ospie wietrznej, bo są w grupie ryzyka zakażenia. Ospa ma przebieg nieprzewidywalny, od lekkiego po skrajnie ciężkie powikłania (zapalenie powięzi czy móżdżku). Mimo że skutecznie można leczyć ospę acyklowirem, to warto szczepić dzieci, bo choroba „swędzi” i zamyka w domu na 9 dni, a zakazić się można jeszcze przed widoczną wysypką.
Szczepienie przeciw grypie jest odpłatne. Od zeszłego roku dostępny jest w aptekach szybki test na grypę (bez recepty), co ułatwia opanowanie epidemii silnie zakaźnej choroby, pod warunkiem że po teście w pierwszym dniu gorączki dziecko zaczniemy leczyć od razu. Grypa daje powikłania: zapalenia płuc, ucha, serca i mózgu, a w czasie epidemii trudno o szybki kontakt z lekarzem. Taniej i prościej jest zaszczepić się jesienią, by uniknąć grypy i przerwy w życiu.
Odpłatne szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu warto wykonać u dzieci szkolnych, harcerzy, wyjeżdżających do lasów czy pod namiot.
Trwa wprowadzanie do kalendarza szczepionki przeciw brodawczakowi szyjki macicy (HPV) dla dziewcząt 9–11 lat. To choroba przenoszona drogą płciową. Rak szyjki macicy jest czwartym najczęstszym nowotworem kobiet. Wiadomo, że rozwija się w związku z zakażeniem wirusem HPV. Za to odkrycie prof. Harald zur Hausen dostał Nobla (2008). Pojedyncze zakażenie HPV układ odpornościowy usunie w 6–18 mies., ale nawracające infekcje wywołują przewlekłe zapalenie i mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.
9–11-latki mają 100 proc. ochrony bez szczepienia. Młodzieży mało mówi się o tym, co sprzyja zakażeniu i przetrwaniu wirusa: wczesny wiek inicjacji seksualnej (niedojrzały układ rodny), kontakty seksualne z wieloma partnerami, antykoncepcja, niedobór odporności, palenie tytoniu i zła mikroflora pochwy. Ministerstwo Zdrowia oferuje dwie szczepionki: 2-walentną Cervarix i 9-walentną Gardasil. Są one skuteczne, by organizm wytworzył przeciwciała ochronne wobec wirusa. Mimo to zaleca się badania przesiewowe w kierunku nowotworów szyjki, języka, gardła. W Japonii wykazano 9-letnią skuteczność szczepionki 2-walentnej stosowanej u dziewcząt 15–18 lat przeciwko zakażeniu HPV. W 2013 r. Japonia zaniechała szczepień młodzieży Gardasilem, ponieważ odkryto związek szczepienia z powikłaniami: choroby autoimmunologiczne, stwardnienie rozsiane (SM), stwardnienie zanikowe boczne (ALS), zespół Guillaina-Barrégo, paraliż, drgawki, anafilaksja, zatorowość płucna. Kolejne badania nie potwierdziły tego i 12–18-latki są szczepione.
Ważne, aby kobiety wykonywały kontrolne cytologie w kierunku raka szyjki macicy niezależnie od tego, czy były szczepione, czy nie, ponieważ szczepienie nie chroni przed wszystkimi typami HPV! Młodzież musi wiedzieć, że wstrzemięźliwość płciowa przed ślubem w 100 proc. chroni przed wczesnym zakażeniem HPV, a to zmniejsza ryzyko nowotworu. Przy przewlekłym zakażeniu metaplazję komórek szyjki macicy przyspieszają środki antykoncepcyjne, dym tytoniowy, zakażenie wirusem HIV. Szczepienia są ważne, ale dobrą profilaktyką chroniącą przed zakażeniem i nowotworem jest stały związek kobiety i mężczyzny, bez wczesnych inicjacji seksualnych i bez antykoncepcji.
Co? Gdzie? Kiedy?
