W wieku 90 lat zmarł Andrzej Wajda, wybitny polski reżyser filmowy i teatralny, zaliczany do czołówki światowego kina, laureat wielu polskich i międzynarodowych nagród festiwalowych, w tym Złotej Palmy w Cannes i Oscara za całokształt twórczości (2002).
Będzie pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Wajda urodził się w 1926 r. w Suwałkach. Po krótkich studiach na krakowskiej ASP Wajda rozpoczął studia w Szkole Filmowej w Łodzi, którą ukończył w 1953 r. Wkrótce zadebiutował filmem „Pokolenie” o żołnierzach lewicowego podziemia w czasach okupacji. W okresie październikowej odwilży powstały kontrowersyjne obrazy „Kanał”, „Popiół i diament” i „Lotna”. W sumie wielki dorobek Wajdy obejmuje kilkadziesiąt filmów fabularnych i dokumentalnych oraz spektakli teatralnych i teatru TVP. Niebywałą popularnością cieszy się jego „Pan Tadeusz”, w którym aktorzy mówią – jak u Mickiewicza – trzynastozgłoskowcem.
Artysta często przenosił na ekran dzieła polskiej literatury (Iwaszkiewicz, Żeromski, Reymont, Wyspiański, Fredro itd.), często autorsko ingerując w ich wymowę, czym prowokował wielkie dyskusje. Tak było przede wszystkim w przypadku „Popiołów” i „Ziemi obiecanej”. Do politycznych dzieł twórcy należy „Danton”, „Człowiek z marmuru”, „Człowiek z żelaza” i „Wałęsa. Człowiek z nadziei”.
Mirosław Winiarczyk |