Wręczono Nagrody TOTUS 2017

Nagrody wręczono w sobotę 7 października, w przededniu XVII Dnia Papieskiego, na Zamku Królewskim w Warszawie.

Galę wręczenia nagród TOTUS TUUS poprowadził dziennikarz Tomasz Wolny. Wydarzenie było transmitowane przez TVP2.

W kategorii "Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej" TOTUSEM 2017 nagrodzono Jerzego Kalinę – wybitnego polskiego rzeźbiarz, malarza, twórcę scenografii teatralnych i filmowych, witraży, filmów animowanych i dokumentalnych, autora wielu głośnych instalacji.

TOTUS przypadł artyście za „stworzenie wyjątkowych w pejzażu polskiej sztuki site-specific-art, dzieł funkcjonujących w precyzyjnie określonym miejscu i czasie oraz artystyczne reakcje na najważniejsze wydarzenia społeczne i religijne w najnowszej historii Polski”.

73-letni Jerzy Kalina to absolwent malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Specjalizuje się w wielkich działaniach artystycznych, m.in. przygotowuje spektakle plenerowe o charakterze obrzędowo-rytualnym. Jest autorem projektu ołtarzy, przy których św. Jan Paweł II odprawiał Mszę Świętą w czasie wizyt w Warszawie: w 1987 r. na Placu Defilad i w 1991 r. na Agrykoli. Jest także autorem grobu bł. ks. Jerzego Popiełuszki.

Jerzy Kalina projektował ponadto kaplicę w Belwederze i Pałacu Prezydenckim. Wykonał także Pomnik Katyński w Podkowie Leśnej i pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego na warszawskiej AWF. Jest też autorem projektu granitowej kapliczki u zbiegu ulic Orszady i Hlonda w Warszawie, która upamiętnia ofiary zbrodni katyńskiej i katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku.

Do jego najgłośniejszych prac należy przedstawiająca 14 postaci rzeźba pt. „Przejście” (2005) usytuowana u zbiegu ulic Piłsudskiego i Świdnickiej we Wrocławiu. Dzieło to ze względu na swoją polityczną i historyczną symbolikę znane także na świecie, rozumiane jako metafora „wychodzenia z podziemia”, odzyskiwania wolności przez zwykłych przechodniów, obywateli, których kraj był przez lata zniewolony. Rzeźba została uznana za jeden z 25 najbardziej kreatywnych pomników świata.

Odbierając TOTUSA, Jerzy Kalina zaznaczył, że oprócz radości nagrody przynoszą także kłopotliwe, gdyż zobowiązują artystę do jeszcze większych wysiłków w twórczości. Rzeźbiarz podziękował za wsparcie przede wszystkim swojej rodzinie.

W tej kategorii do nagrody TOTUS TUUS nominowani byli także kompozytor Paweł Łukaszewski oraz ks. Roman Szpakowski, organizator Targów Wydawców Katolickich.

W kategorii "Promocja godności człowieka" nagrodę otrzymał Jan Arczewski. Laureata nagrodzono za „wieloletnie zaangażowanie oraz niezwykłe zasługi i dokonania w wyrównywaniu szans życiowych osób niepełnosprawnych, w tym za tysiące rozmów w Telefonie Zaufania i zajęcia psychoterapeutyczne z mieszkańcami Domu Pomocy Społecznej w Lublinie.

Laureat dedykował przyznaną nagrodę swoim rodzicom, wszystkim osobom niepełnosprawnym, które spotkał na swojej drodze, a także osobom, które przez ponad 30 lat działalności zaufały lubelskiemu społecznikowi, w tym wolontariuszom i praktykantom, którzy z nim współpracowali i czynią to nadal.

Jan Arczewski w 1984 r. ukończył psychologię na KUL. Od 5. roku życia cierpi na rdzeniowy zanik mięśni. W 1986 r. założył Telefon Zaufania dla Osób Niepełnosprawnych, w ramach którego odbył już ponad 33 tys. rozmów. Wspiera swoich rozmówców w sprawach psychologiczno-egzystencjalnych, socjalno-bytowych, towarzyszy też osobom niepełnosprawnych w ich samotności. Zdarzają się także rozmowy o charakterze interwencyjnym w sprawach trudnych: maltretowania rodziców, rodzin patologicznych, używania narkotyków, czy przynależności do sekty.

Jednak działalność Telefonu Zaufania to tylko niewielki fragment aktywności Jana Arczewskiego. Laureat TOTUSA zachęca do angażowania się w wolontariat na rzecz osób niepełnosprawnych, towarzyszy studentom w praktykach odbywanych w Domach Pomocy Społecznej. Na Kalinowszczyźnie, dzielnicy Lublina, prowadzi też zajęcia psychoterapeutyczne z mieszkańcami DPS. Jest osobą bardzo szanowaną, lokalnym liderem i pracownikiem pierwszego kontaktu dla osób niepełnosprawnych.

Jego życiowym mottem są słowa św. Jana Pawła II „Nie lękajcie się!”. – To jest dla mnie taką podstawą, bo wiem, że z każdej problematycznej sytuacji można wyjść i zachęcam do takiego myślenia innych – powiedział niedawno w wywiadzie dla portalu niepelnosprawni.pl.

Prowadzony przez Jana Arczewskiego telefon zaufania dla osób niepełnosprawnych: 81 747 98 21 (czynny od poniedziałku do piątku w godz. 9:00-16:00), e-mail: telejan@wp.pl

W kategorii tej nominowany był także jezuita o. Hubert Czuma (działacz opozycji w PRL, duszpasterz akademicki i ludzi pracy) oraz Stowarzyszenie Hospicjum Św. Kamila w Bielsku-Białej.

W kategorii "Propagowanie nauczania Świętego Jana Pawła II" nagroda przypadła Progimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie za „wyjątkową aktywność i organizację procesu dydaktyczno-wychowawczego, w szczególny sposób przyczyniającego się do upowszechniania nauczania Świętego Jana Pawła II na Wileńszczyźnie”.

Szkoła działa od 1994 r. Jej budowę sfinansowało państwo litewskie oraz Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. Jest uważana za zasłużone środowisko polonijne promujące papieską myśl i kształtujące tożsamość narodową Polaków na Litwie. Pracuje w niej 60 nauczycieli i kształci się 700 uczniów. Szczególnym miejscem w placówki jest Izba Pamięci Patrona Szkoły Jana Pawła II. Szkoła co roku uczestniczy w spotkaniach Rodziny Szkół im. Jana Pawła II w Częstochowie, realizuje projekty edukacyjne na tematy związane z pontyfikatem Papieża-Polaka, a jej uczniowie odbywają pielgrzymki śladami "największego pielgrzyma na Litwie".

Nagrodę odebrała dyrektor szkoły Janina Wysocka. Wyraziła w imieniu całej społeczności szkolnej wdzięczność za jej przyznanie. Jak stwierdziła, jest to docenienie wieloletniego trudu rodziców i wychowawców. – Nagroda TOTUS jest dla nas drogowskazem – dodała.

W kategorii tej nominowany był też dominikanin o. Jarosław Kupczak (wykładowca UPJPII w Krakowie, popularyzator myśli św. Jana Pawła II) oraz Hanna Suchocka, była premier, w latach 2001-2013 ambasador Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej.

W kategorii medialnej zwycięzcą zostało Radio Plus za „przybliżanie nauczania świętego Jana Pawła II”, w tym za audycję pt. „Nocne światła” prowadzoną przez Pawła Krzemińskiego od poniedziałku do czwartku w godz. 23.00-1.00.

– Staram się w aspekcie chrześcijaństwa poruszać sprawy ważne dla życia człowieka, szukać Dobra, Piękna i Prawdy, ale także dotykać zagadnień adekwatnych do pory programu – rzeczy trudnych, bolesnych i związanych z cierpieniem. Jednak nie po to by epatować mrokami ludzkiej natury, przeciwnie – by w jej ciemnościach szukać Światła. Stąd tytuł programu nawiązujący do blasku Nadziei, cnoty usposabiającej człowieka do czynienia dobra – mówi o swojej audycji sam autor.

Medialnego TOTUSA odebrali ks. Paweł Gronowski, prezes Radia Plus i ks. Jacek Wieczorek, dyrektor programowy sieci Radia Plus. Ks. Gronowski podziękował współpracownikom tworzącym diecezjalną sieć stacji oraz przede wszystkim słuchaczom rozgłośni, "bez których nasza praca nie miałaby głębszego sensu". – Ta nagroda, katolicki "Nobel", jak niektórzy mówią, co jest prawdą, jest dla nas mobilizacją do jeszcze większej pracy i wkładu, jakim jest dzieło nowej ewangelizacji – dodał prezes Radia Plus.

W kategorii tej nominowany był także miesięcznik "W drodze" oraz portal Aleteia.pl – ewangelizacyjny, nowoczesny portal internetowy, którego partnerem jest Katolicka Agencja Informacyjna.

W tym roku decyzją Rady Fundacji "Dzieło Nowego Tysiąclecia" przyznana została także nagroda specjalna TOTUS TUUS. Otrzymali ją twórcy muzycznej, choreograficznej i literackiej oprawy wydarzenia Światowych Dni Młodzieży 2016 w Krakowie.

Laureatów wyróżniono za „pokazanie na światową skalę, że formalna nowoczesność i merytoryczna tradycyjność mogą w wielu wymiarach tworzyć syntezę w przestrzeni chrześcijańskiej kultury i katolickiego sacrum”.

Nagrodę odebrał kard. Stanisław Dziwisz. Zaznaczył, że nie przyjmuje jej dla siebie, ale "dla tych wszystkich, którzy mieli odwagę podjąć ideę Światowych Dni Młodzieży, a także nie szczędzili wysiłków, aby to wypadło tak, jak wypadło, a wypadło dobrze i zrobiło wrażenie na całym świecie".

Emerytowany metropolita krakowski przypomniał, że ubiegłoroczne ŚDM były wielką promocją naszej Ojczyzny, Kościoła, kultury, gościnności. – Światowe Dni Młodzieży nie przeszły do historii, ciągle nimi żyjemy. One inspirują – zaznaczył.

Kard. Dziwisz podziękował w imieniu laureatów za zauważenie poziomu artystycznego wydarzeń związanych z ŚDM. Wymienił m.in. monumentalną oprawę Drogi Krzyżowej na podkrakowskich Błoniach z udziałem papieża Franciszka i młodzieży z całego świata.

Nagrody TOTUS TUUS otrzymują osoby i instytucje, które w szczególny sposób przyczyniają się do promocji nauczania św. Jana Pawła II lub poprzez swoje działania realizują wezwanie Papieża Polaka do obrony godności człowieka.

Jednym z pomysłodawców nagrody był biskup radomski Jan Chrapek. Po jego tragicznej śmierci w październiku 2001 r. wręczono również TOTUSA medialnego, którym honorowane są osiągnięcia w dziedzinie mediów. Ma on upamiętniać postać bp. Chrapka oraz jego rolę w ukazywaniu osoby i nauczania Jana Pawła II w mediach. Pozostałe kategorie nagród to: „Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej”, „Promocja godności człowieka” oraz „Propagowanie nauczania Świętego Jana Pawła II”.

Laureaci poprzednich edycji wchodzą w skład Kapituły Nagrody TOTUS TUUS, która dokonuje wyboru spośród zgłoszonych kandydatur. Dzięki wieloletniemu wsparciu mecenasów, każdy z laureatów otrzymuje również nagrodę pieniężną w wysokości 25 tys. zł.

Nagrody wręczane są na Zamku Królewskim w Warszawie w wieczór poprzedzający Dzień Papieski. Galę transmitowaną przez TVP2 uświetniają występy znanych artystów.