Skarb zdrowia

Bardzo mocną stroną nauczania naszego wielkiego rodaka, św. Jana Pawła II, była antropologia chrześcijańska, czyli wizja osoby ludzkiej. Już kilka miesięcy po wyborze na papieża wydał on swoją pierwszą encyklikę Redemptor hominis (4 marca 1979 r.) poświęconą właśnie temu tematowi.

Święty papież był najbardziej koherentnym obrońcą człowieka w jego pełnym i integralnym ujęciu, tzn. we wszystkich jego wymiarach: indywidualnym i wspólnotowym, ziemskim i nadprzyrodzonym, społecznym, rodzinnym, duchowym, religijnym itd. Bronił ze Stolicy Piotrowej niezbywalnej godności i praw każdego człowieka bez wyjątku, i to od poczęcia aż do naturalnej śmierci. W Chrystusie dostrzegał „klucz do zrozumienia tej wielkiej i podstawowej rzeczywistości, jaką jest człowiek”.

Na placu Zwycięstwa w Warszawie, podczas swej pierwszej pielgrzymki do Polski (2 czerwca 1979 r.) mówił, że człowieka nie można zrozumieć do końca bez Chrystusa, że to Chrystus poprzez swoje wcielenie objawił „w pełni człowieka samemu człowiekowi i ukazał mu najwyższe jego powołanie” oraz pełną prawdę o wolności osoby ludzkiej i o jej prawdziwym dobru. Toteż wołał: „Nie bójcie się przyjąć Chrystusa (…). Chrystus wie, co nosi w swoim wnętrzu człowiek. On jeden to wie!”.

Na tle tego chciałbym wskazać na trzy elementy nauczania św. Jana Pawła II na rzecz człowieka. Pierwszy dotyczy należnej troski każdego z nas o własne zdrowie fizyczne; drugi odnosi się do pracy wykonywanej w ośrodkach leczniczo-kuracyjnych; trzeci zaś przypomina o konieczności refleksji na temat naszego zdrowia duchowego.

Troska o zdrowie fizyczne

Święty Jan Paweł II wielokrotnie podkreślał, że życie powierzone człowiekowi jest skarbem, którego nie wolno zmarnować; jest darem, który należy jak najlepiej wykorzystać. Człowiek będzie musiał rozliczyć się ze swego życia przed Bogiem, co bardzo plastycznie ilustruje zwłaszcza przypowieść Pana Jezusa o talentach (por. Mt 25, 14-30; Łk 19, 12-27). Z tym łączy się troska o własne zdrowie. Hiszpańskie przysłowie zauważa, że człowiek zbyt zajęty, by troszczyć się o własne zdrowie, przypomina mechanika, który nie ma czasu zadbać o swoje narzędzia. Rozsądna troska o życie i zdrowie fizyczne zawarta jest w piątym przykazaniu Bożym: „Nie zabijaj”.

Nauka społeczna Kościoła podkreśla, że dbanie o zdrowie wymaga pomocy ze strony społeczeństwa, co więcej, że każdy człowiek ma prawo do tej pomocy. Nic więc dziwnego, że Kościół na przestrzeni swej historii angażował się bardzo intensywnie w tę pomoc, zakładając szpitale i różnego rodzaju przytułki. Wielokrotnie, zwłaszcza w Afryce (ale nie tylko), miałem okazję podziwiać niezwykłą ofiarność misjonarzy i misjonarek w tej dziedzinie, zwłaszcza w odniesieniu do najbardziej potrzebujących.