Obchody XXII Dnia Papieskiego (synteza KAI)

Hasłem XXII Dnia Papieskiego były pierwsze słowa i zarazem tytuł dziesiątej encykliki papieża Jana Pawła II "Veritatis Splendor" (Blask Prawdy), ogłoszonej 6 sierpnia 1993 r. Głównym przesłaniem tego dokumentu jest przypomnienie nauczania moralnego Kościoła w sytuacji kultury, która gubi i relatywizuje wartość ludzkiego sumienia - wielkiego daru Boga dla człowieka. Oddalając się od Boga i poszukując złudnej wolności poza samą prawdą, człowiek gubi sens i właściwą perspektywę swojego życia.

Przeżywając XXII Dzień Papieski chcemy wrócić do orędzia, które św. Jan Paweł II zawarł w "Veritatis splendor". Celem encykliki jest przypomnienie fundamentów moralności chrześcijańskiej. Pomimo prób jej zniekształcania lub podważania, jest ona nadal dobrą propozycją, która może uczynić życie człowieka szczęśliwym

- napisali polscy biskupi w liście na tegoroczny Dzień Papieski.

Pierwszym akcentem tegorocznych obchodów Dnia Papieskiego była zorganizowana w piątek 14 października w Kurii Metropolitalnej Warszawskiej konferencja naukowa „Polska, Ukraina, Europa”. Spotkanie przebiegło pod znakiem m.in. dyskusji o roli Jana Pawła II w procesie pojednanie polsko-ukraińskiego, konsekwencjach wizyty papieskiej w Ukrainie oraz religijnym wymiarze protestów na kijowskim Majdanie.

Za dużo kremówek...

Gospodarz miejsca kard. Kazimierz Nycz zwrócił uwagę na niedostatek refleksji na temat znaczenia osoby Jana Pawła II i aktualności jego przesłania. – Za długo byliśmy na poziomie kremówek – powiedział metropolita warszawski. Zaznaczył, że temat sympozjum rodził się w momencie, gdy nad Ukrainą zaczęły się „gromadzić chmury” i pojawiało się pytanie, czy w nauczaniu papieskim było coś, co mogłoby być fundamentem mówienia i myślenia o Europie a jednocześnie, co byłoby przestrogą na nasze czasy.

Ks. Dariusz Kowalczyk, przewodniczący Zarządu Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia, głównego organizatora spotkania, odczytał list przesłany przez abp. Swiatosława Szewczuka, zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego. Wyraził on wdzięczność organizatorom konferencji za przypominanie św. Jana Pawła II, którego osoba w sposób nierozerwalny splotła się z losami Kościoła Greckokatolickiego.

Jan Paweł II i ukraińska rewolucja godnościowa

Prof. Myrosław Marynowycz z Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie, więzień sowieckich łagrów, przypomniał nadzwyczajny entuzjazm towarzyszący jemu samemu i innym więźniom 16 października 1978 r. Podkreślił, że papież miał świadomość, iż siłą zbrodniczego systemu sowieckiego jest strach. Dlatego od jego apelu u progu pontyfikatu „Nie lękajcie się!”, rozpoczęła się jego erozja.

Duchowa energia Jana Pawła II przemieniała nie tylko Polskę, ale wszystkie spragnione wolności serca w komunistycznym imperium

– mówił prof. Marynowycz. Dodał, że ziarna zasiane przez Jana Pawła II zaowocowały w kolejnych rewolucjach godnościowych na Ukrainie, a być może także w odwadze ukraińskich żołnierzy stawiających teraz opór rosyjskiej agresji. Zwrócił też uwagę na rolę papieża w kontekście relacji z Polską i polsko-ukraińskiego procesu pojednania.

Nie ma pojednania bez nawrócenia

Tezę, że Kościół katolicki odgrywa kluczową tezę w procesie polsko – ukraińskiego pojednania postawił prof. Marek Melnyk z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jak stwierdził, proces pojednawczy trwa przynajmniej od 1 połowy XX w. a Kościół katolicki próbuje w tym dziele uczestniczyć od kilkudziesięciu lat. Można to dojrzeć w różnego rodzaju dokumentach oraz działaniach, takich jak pielgrzymki, spotkania modlitewne, święcenie cmentarzy czy tablic pamiątkowych - wydarzeniach często mających masowy charakter. - Pojednanie, które Kościół katolicki proponuje obu narodom, zakłada przede wszystkim nawrócenie, przebaczenie i wreszcie pojednanie – powiedział prof. Melnyk.

Nie ma możliwości pojednania ludzi i wspólnot, bez nawrócenia, relacji z Bogiem. On jest źródłem pojednania

– podkreślił.

Teologia wolnościowych zrywów

O. dr Wojciech Surówka wskazywał, że ukraińscy teolodzy wypracowali w ostatnich latach kilka wariantów „teologii Majdanu”. Odwołał się do refleksji trzech teologów: prawosławnego, greckokatolickiego i rzymskokatolickiego. Zdaniem prawosławnego teologa Cyryla Howoruna, na Majdanie narodziło się społeczeństwo, które było „podręcznikowym przykładem społeczeństwa obywatelskiego”. Greckokatolicki teolog ks. Michajło Dymyd, pierwszy rektor Ukraińskiego Katolickiego Uniwersytetu we Lwowie widzi w Majdanie wcielenie Kościoła niepodzielonego, niekonfesyjnego chrześcijaństwa. Rzymskokatolicki teolog Petro Bałog ogranicza rolę Kościoła na Majdanie przede wszystkim do sprawowania funkcji profetycznego sumienia, przypominania o podstawowych chrześcijańskich wartościach.

Papieski program dla Ukrainy

Pielgrzymkę Jana Pawła II do Ukrainy z dzisiejszej perspektywy omawiał prof. Grzegorz Przebinda z Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej UJ. Prelegent wyraził opinię, że papieska wizyta była dla Ukraińców podobnym impulsem wolnościowym jak pielgrzymka polskiego papieża do Ojczyzny w 1979 r., która zaowocowała powstaniem Solidarności. Stwierdził, że „pomarańczowa rewolucja” rozpoczęta w 2004 r. [czyli społeczne protesty wobec sfałszowania wyborów prezydenckich – KAI] były efektem papieskiej podróży do Ukrainy. Zachęcił też do lektury papieskich tekstów wypowiedzianych 21 lat temu w Ukrainie, bowiem “jest to program kulturowo-cywilizacyjny z podbudową religijną”, który może wspomóc Ukrainę „w jej dążeniu do chrześcijańskiej, humanistycznej Europy”.