Kard. Dziwisz: postprawda i fake newsy uniemożliwiają prawdziwy dialog

Kard. Dziwisz stwierdził na wstępie, że Jan Paweł II wniósł swój osobisty, oryginalny wkład w sztukę budowania dialogu w podzielonym świecie. Omówił teoretyczny wkład Jana Pawła II w rozwój idei dialogu, uwypuklenie etycznego wymiaru dialogu, teologiczne rozpracowanie dialogu zbawienia oraz żywe świadectwo autentycznego dialogu zbawienia z ludźmi.

Wskazał, że wkład Jana Pawła II w rozwój idei dialogu dotyczy przede wszystkim pojęcia uczestnictwa i prawdy. – Z prawdziwym uczestnictwem mamy do czynienia nie tyle wówczas, kiedy ludzie coś robią razem, ale dopiero wtedy, gdy współdziałają ze sobą, realizując wspólnie określone cele– tłumaczył. Prawda, wg Wojtyły, jest określoną, obiektywną treścią, ale także osobowym przeżyciem i społecznym doświadczeniem. Wszystkie te elementy są ważne, choć dziś koncentruje się uwagę na jej osobowym i społecznym wymiarze, i pomija aspekt obiektywności. – Postprawda opisuje realia wydarzeniowe i kulturowe, ale fakty są w niej mniej ważne dla kształtowania opinii publicznej, niż odwoływanie się do emocji, osobistych przekonań i społecznej poprawności. Postprawda nie pyta, czy coś jest logiczne, tylko, czy jest psychologiczne – czy nam odpowiada i czy nas satysfakcjonuje, zarówno w wymiarze osobowym, jak i społecznym – podkreślił.

Długoletni sekretarz Jana Pawła II zauważył także, że z pojęciem postprawdy łączy się dziś oderwanie prawdy od rzeczywistości. – Tak zwany fake news to w gruncie rzeczy lukratywna propaganda, bańka informacyjna. To nic innego jak fałszywa informacja – mówił, zwracając uwagę, że tego rodzaju wiadomości wprowadzone do obiegu medialnego mają za zadanie szokować i wywołać skandal. – W wojtyłowskim, trynitarnym rozumieniu prawd egzystencjalnych, nie ma miejsca na postprawdę i fałszywe, banalne informacje, gdyż one nie tylko utrudniają, ale wręcz uniemożliwiają dialog – stwierdził i dodał, że „wizja prawdy Karola Wojtyły – Jana Pawła II zabezpiecza niejako dialog przed współczesnymi meandrami prawdy”.

Jako etyk, kard. Wojtyła upatrywał w dialogu wartości duchowych, które człowieka więcej kosztują, ale też „wprowadzają go w obiektywne dobro”. – Dialog, jako wartość duchowa, powinien w tym kontekście odgrywać ważną rolę w życiu każdego człowieka, tym bardziej, że jest on z natury swojej istotą społeczną i dla pełnego rozwoju osobowego potrzebuje poprawnych relacji z innymi osobami – mówił kard. Dziwisz.

Prelegent zauważył, że dialog „jest także walką, ale nie walką przeciw komuś, tylko wspólną walką o coś”. – W dialogu bez względu na jakąkolwiek różnicę czy konflikt stanowisk, poglądów musi się zawsze ostać jedno dobro zasadnicze, mianowicie człowiek, osoba ludzka, ze swoją rozumnością i wolnością” wyjaśniał, podkreślając, że dialog różni się od walki tym, że w walce człowiek może być i bywa niszczony, a w dialogu – nie.

Hierarcha podkreślił także, że w rozumieniu papieskim dialog jest „istnieniem dla innych”. – Z jednej strony wymaga afirmacji siebie, z drugiej zaś ofiarowania siebie innemu człowiekowi – mówił. Według św. Jana Pawła II człowiek najpełniej afirmuje siebie, dając siebie.

Na koniec kard. Dziwisz podzielił się świadectwem spotkań Jana Pawła II z ludźmi i jego osobistych dialogów. Podkreślał zwłaszcza, że Jan Paweł II był wrażliwy na moc słowa i brał za nie pełną odpowiedzialność, co potwierdzają jego rozmówcy. – Ci, którzy się zetknęli z kard. Wojtyłą, a później papieżem Janem Pawłem II, stwierdzają zgodnie, że jego bezpośredniość budziła zawsze szacunek – mówił jego sekretarz, przywołując charakterystyczny dla papieża dialog z tłumami, szczególnie pod oknem na Franciszkańskiej. – Młodzi ludzie czekali na każde jego słowo. Nawet przekomarzając się z nimi, potrafił w pewnym momencie zmienić ton rozmowy i podejmować problemy poważne i trudne egzystencjalnie – wspominał.

Międzynarodową Konferencję "Veritatis Splendor. Sztuka budowania dialogu w podzielonym świecie" odbywa się w Krakowie w ramach trwających w Krakowie Targów Dobroczynności. W spotkaniu organizowanym w Auli Collegum Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego uczestniczą m.in. przewodniczący watykańskiej Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka kard. Peter Turkson, była premier i ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej Hanna Suchocka oraz reżyser Krzysztof Zanussi.