Rosja: podwyżki podatku i wieku emerytalnego. Szybkie reformy w czasie mudialu

Są to znaczne podwyżki wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn oraz podatku od wartości dodanej, cofnięcie akredytacji jednej z nielicznych już niezależnej uczelni wyższej, częściowe zniesienie wypłat rekompensat za straty wywołane klęskami żywiołowymi oraz duży wzrost opłat za paszport i prawo jazdy.

Począwszy od 2019 w Rosji będzie stopniowo podwyższany – do 2034 roku – wiek emerytalny: z dotychczasowych 60 do 65 lat u mężczyzn i z 55 do 63 u kobiet. Na zmianach tych ma skorzystać przede wszystkim rosyjski Fundusz Emerytalny, który w ten sposób będzie mógł zmniejszyć swój deficyt przez znaczący spadek liczby osób, uprawnionych do pobierania świadczeń.

Projekt ten, który rząd wniósł pod obrady Dumy Państwowej 14 czerwca, wywołał ostre sprzeciwy związkowej Konfederacji Pracy Rosji, wszystkich partii opozycyjnych w parlamencie, opozycjonisty Aleksieja Nawalnego oraz wielu innych polityków i organizacji. Na 1 lipca zapowiedziano pierwszą falę protestów przeciw tej decyzji, jednakże do końca Mundialu, czyli do połowy przyszłego miesiąca władze wielu regionów mogą wysyłać potencjalnych protestujących na peryferie miast lub blokować wiece pod pretekstem bezpieczeństwa.

Również 14 bm. rząd postanowił podnieść od 1 stycznia 2019 podstawową stawkę podatku od wartości dodanej, czyli odpowiednik VAT-u, z dotychczasowych 18 proc. do 20 proc. Tym samym do budżetu ma zacząć wpływać rocznie o 600 mld rubli więcej (w tym roku będzie to 5,8 tryliona rubli, w przyszłym roku winno to wzrosnąć do 6,4). Środki te są potrzebne władzom do wykonania majowego dekretu prezydenta Władimira Putina, zapowiadającego program poprawy stopy życiowej w Rosji, który ma kosztować 8 trylionów rubli.

Wzrost nie będzie dotyczył ważnych społecznie towarów jak żywność, wyroby dziecięce i lekarstwa, dla których obowiązują obecnie stawki zerowa lub 10–procentowa. Jednakże minister finansów Anton Siłuanow przyznał, że wzrost VAT-u zwiększy inflację o 1-1,5 proc. rocznie.

Choć podatek ten płacą nie obywatele, ale organizacje, to jednak przedsiębiorcy wliczają go do ostatecznej wartości swych wyrobów i usług, co oznacza, że ową sumę 600 mld rubli zapłacą ostatecznie właśnie nabywcy. Już wcześniej producenci żywności ostrzegali o spadku pobytu na ich towary w razie wzrostu cen, zwłaszcza wśród niezamożnych warstw ludności. Ponadto zdaniem przewodniczącego społecznej organizacji przedsiębiorców „Diełowaja Rossija” Aleksieja Riepika, podniesienie stawki podatku może doprowadzić do wzrostu stawek spółek państwowych, co jeszcze bardziej nakręci inflację.

Odmowa dalszej akredytacji państwowej dla istniejącej od 1996 prywatnej Moskiewskiej Wyższej Szkoły Nauk Społecznych i Ekonomicznych, zwanej potocznie „Szaninką” (od nazwiska jej założyciela, brytyjskiego socjologa pochodzenia rosyjskiego Teodora Szanina) oznacza w istocie zagrożenie jej dalszej działalności. Jako jedna z nielicznych już w Rosji uczelni prywatnych nie będzie ona mogła wydawać uznawanych przez państwo stopni bakałarza i magistra i tym samym poważnie obniży swą rangę. Jej absolwenci otrzymują dyplomy uniwersytetu w Manchesterze. Obecnie na 5 wydziałach placówki kształci się ok. 300 osób. Federalna Służba Nadzoru w Dziedzinie Wykształcenia i Nauki doszukała się „kilku naruszeń federalnych państwowych standardów oświatowych” i pewnych uchybień formalnych w pracy „Szaninki”.

Od 2015 Duma omawia projekt ustawy, zgodnie z którym państwo nie będzie dawać obywatelom na własność mieszkania w zamian za mienie utracone wskutek pożaru, powodzi lub innych klęsk żywiołowych, jeśli dotychczasowe nie było ubezpieczone. Nowe przepisy mają zachęcać obywateli do ubezpieczania mieszkań, gdyż dotychczas – według danych rządowych – w kraju ubezpieczeniem objęto jedynie 5 proc. domostw. Proponowane zmiany dotyczą wszystkich mieszkańców Rosji, gdyż do różnych zdarzeń losowych dochodzi w całym kraju, np. powodzie na wiosnę br. objęły w większym lub mniejszym stopniu co najmniej 9 obwodów i innych podmiotów Federacji.

Tymczasem, według mediów, ubezpieczyciele nie zawsze prawidłowo wywiązują się ze swoich obowiązków, zwłaszcza tych, które narzuciły im władze, nie ma więc gwarancji, że nawet ci, którzy ubezpieczyli swe mieszkania, otrzymają w razie kataklizmu odpowiednie wyrównanie strat.

I wreszcie władze drastycznie podniosły opłaty za paszporty uprawniające do wyjazdów zagranicznych i za prawa jazdy. Te pierwsze będą obecnie kosztować 5 tys. rubli (dotychczas 3,5 tys.) a dla dzieci do lat 14 cena wzrośnie z 1,5 tys. do 2,5 tys. rubli. Za wydanie prawa jazdy trzeba będzie odtąd zapłacić 3 tys. rubli, a przy rejestracji środka transportu – 1,5 tys. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych spodziewa się, że dzięki temu do budżetu wpłynie 44 mld rubli i obiecuje, że przeznaczy te środki na „stworzenie infrastruktury w celu wprowadzenia dokumentów nowej generacji”. Swoje paszporty ma obecnie 30 proc. obywateli Rosji, a co roku prawo jazdy otrzymuje od 1,33 do 2,46 mln mieszkańców, liczba samochodów przekracza 50 mln.

Zdaniem działacza społecznego Piotra Szkumatowa, jeśli projekt ten wejdzie w życie, będzie to świadczyć o tym, że państwo staje się „jakąś strukturą komercyjną” a wydawanie paszportów nie jest już, jak się okazuje, usługą państwową, ale „staje się dochodowym procesem”. –  Urzędnicy państwowi najpierw inwestują pieniądze budżetowe w jakiś sprzęt, a potem przymusowo proponują obywatelom pokrycie poniesionych kosztów, chociaż budżet ten i tak powstaje z naszych podatków – dodał nie bez ironii Szkumatow.