"Za życiem" - prawie 6 mld zł na realizację programu w najbliższych latach

W ubiegłym tygodniu rząd przyjął uchwałę dotyczącą zmian w prowadzonym przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej programie „Za życiem”. Wiceminister w tym resorcie oraz pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Paweł Wdówik przypomina, że program działa od 2017 roku, natomiast w roku 2021 został poddany ocenie przez rządowy zespół.

W czasie tej oceny przeanalizowaliśmy, co wymaga zmian w kierunku spełnienia oczekiwań rodzin z dzieckiem z niepełnosprawnością, osób niepełnosprawnych. W efekcie mamy nowy program kontynuujący większość działań, wprowadzający kilka nowych istotnych elementów

– mówi wiceminister Paweł Wdówik.

Zasadniczą zmianą w programie „Za życiem” jest prawie dwukrotne zwiększenie środków finansowych. W latach 2022-2026 będzie to co najmniej 5,95 mld zł. W latach 2017-2021 było to 3,1 mld zł. W 2022 roku budżet programu to 970 mln zł.

Działania międzyresortowe

Sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki, pełnomocnik rządu ds. wspierania wychowawczej funkcji szkoły i placówki, edukacji włączającej oraz kształcenia zawodowego Marzena Machałek podkreśla „wieloresortowy” charakter programu „Za życiem”.

Program, który jest wieloaspektowy, który pomógł szczególnie tej sferze edukacyjnej bardzo wielu dzieciom. Takim kluczowym działaniem, jeśli chodzi o edukację, było powstanie wiodących ośrodków koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczych. 18 tys. dzieci co roku otrzymywało pomoc w ramach tych ośrodków. Bardzo się cieszę, że to zadanie, które rozpoczynaliśmy i w którym bierze udział większość powiatów będzie kontynuowane i rozwijane

– wskazuje wiceminister edukacji Marzena Machałek.

Z kolei podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski zaznacza, że resort zdrowia jest odpowiedzialny za sześć zadań w ramach programu. To m.in. kompleksowe wsparcie dla kobiet w ciąży i ich rodzin.

Szczególny nacisk położyliśmy na opiekę psychologiczną dla kobiet w ciąży, jeśli jest zdiagnozowana wada [u dziecka]. (…) To takie główne zadanie – dobra opieka położnicza i szybkie diagnozowanie problemów. Drugie działanie to właśnie diagnostyka prenatalna, która musi być dostępna w każdym momencie dla kobiet, które tego potrzebują

– zaznacza wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski.

Nowe działania w programie „Za życiem”

Wzrost nakładów na program „Za życiem” wiąże się z planowanym uruchomieniem nowych działań w jego ramach.

• Doradca rodziny to działanie, którego celem jest zapewnienie kobietom w ciąży i ich rodzinom oraz rodzinom z dzieckiem/osobą niepełnosprawną dostępu do poradnictwa w zakresie form wsparcia, z których mogą skorzystać rodziny, osoby niepełnosprawne i ich opiekunowie. Rząd chciałby, żeby taki doradca (przynajmniej jeden) był zatrudniony w każdym powiecie, w pełnym wymiarze czasu pracy, proporcjonalnie do liczby ludności w powiecie.
• Tranzycja na rynek pracy to działanie, które m.in. zakłada zmianę systemu przygotowania zawodowego uczniów z niepełnosprawnościami do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym. Będzie ono realizowane przez organizacje pozarządowe wyspecjalizowane w pracy z młodzieżą z niepełnosprawnościami, organizacje pracodawców oraz szkoły specjalne.
• Świadome i odpowiedzialne rodzicielstwo to działania edukacyjne dla młodzieży szkół ponadpodstawowych. Ich celem jest m.in. pomoc młodzieży w przygotowaniu się do podjęcia przyszłych ról małżeńskich i rodzicielskich oraz przygotowanie do odpowiedzialnego rodzicielstwa.
• Zwiększenie dostępności pomocy prawnej, poradnictwa obywatelskiego i edukacji prawnej dla rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością będzie realizowane w oparciu o funkcjonujące punkty nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Kobiety w ciąży oraz dzieci z niepełnosprawnościami i ich rodziny będą mogły skorzystać z pomocy poza kolejnością. Zniesione ma być też kryterium trudnej sytuacji finansowej przy ubieganiu się o pomoc.

Realizacja nowych działań ma rozpocząć się w 2022 roku, poza działaniem dotyczącym doradcy rodziny, którego realizacja została przewidziana od 2023 roku.

Zmiany w dotychczasowych działaniach

Przyjęta przez rząd uchwała zakłada również zmiany w wybranych działaniach programu. Dotyczyć one będą m.in. rozwoju sieci domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Z tej formy pomocy mogą skorzystać również ojcowie oraz inne osoby sprawujące opiekę nad małoletnimi dziećmi.

Więcej pieniędzy trafi też do placówek, które przygotowują dzieci z problemami rozwojowymi do rozpoczęcia nauki. W 2017 roku, na początku funkcjonowania programu, było to 47 mln zł, w 2022 roku będzie to ponad 97 mln zł, a w latach 2024-2026 – po 110 mln zł rocznie.

Zależy nam na tym, by wsparcie w ramach programu było tak zaprojektowane, by odpowiadać na realne potrzeby osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin. Przegląd i ocena programu, której dokonaliśmy w 2021 roku miały służyć właśnie wypracowaniu tych najlepszych rozwiązań

– wskazuje wiceminister Paweł Wdówik.

Program „Za życiem”

Program kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” realizowany jest od 2017 roku. Obejmuje on rozwiązania, w szczególności w obszarach dotyczących wsparcia dla kobiet w ciąży i ich rodzin, wczesnego wspomagania rozwoju dziecka i jego rodziny, usług wspierających i rehabilitacyjnych, wsparcia mieszkaniowego, koordynacji, edukacji, poradnictwa i informacji, jak również inne instrumenty wsparcia.