Po trzech latach – za zgodą przełożonych – opuścił zakon i przyłączył się do pustelnika Maryna, który przebywał w pobliżu Wenecji. W roku 978 opuścił Italię i udał się do położonego przy granicy hiszpańsko-francuskiej eremu św. Michała w Cuxa (hiszpańska Katalonia), gdzie opat Gwaryn stworzył ośrodek reformy klasztornej. Romuald – wraz z towarzyszami – osiedlił się niedaleko Cuxa i oddał surowej ascezie. Przestudiował wówczas dzieła Kasjana oraz żywoty ojców pustyni. Zaczął praktykować zasady ascezy oparte na pracy ręcznej, całkowitym oderwaniu od świata, samotności w celi, zażyłości z Pismem Świętym, czuwaniach i poście. Około 987 roku powrócił do Italii, gdzie reformował życie monastyczne. Na życzenie cesarza Ottona III w 998 roku został opatem w klasztorze w Classe. W 1012 roku założył w Comaldoli (Toskania) erem, który stał się klasztorem macierzystym kongregacji mnichów eremitów, znanych jako kameduli. Zmarł 19 czerwca 1027 roku. Według tradycji kamedulskiej żył 120 lat, a jego życie zakończyło się po 100 latach pokuty za 20 lat młodości. Większość hagiografów uznaje jednak, że św. Romuald urodził się nie w 907, ale w 952 roku.
Romuald kanonizowany został w 1032 roku.
![]() | Wojciech Świątkiewicz |