Smutek w oczach Abebu

Abebu Mosisa z Zachodniej Etiopii była w siódmym miesiącu ciąży z ósmym dzieckiem, kiedy jej mąż Reta Senbeta został zastrzelony przez lidera wspólnoty plemiennej, gdyż porzucił tradycję animistyczną i został chrześcijaninem. Pomimo pogróżek nie zrezygnował z nowej wiary. Zginął 7 lutego 2013 r., gdy wracał z nabożeństwa. Wdowa nie jest zainteresowana wyrokiem lokalnej sprawiedliwości. Jej myśli krążą wokół tego, co się stanie z nią i z jej ośmiorgiem dzieci w wieku 3-13 lat.

Etiopia to formalnie demokratyczna republika federalna. Głównymi wyznaniami w Etiopii jest etiopski Kościół prawosławny, islam oraz wspólnoty protestanckie. Obok nich istnieją mniejsze zbiorowości, w tym Kościół rzymskokatolicki i Kościół etiopskokatolicki, które stanowią mniej niż 1 proc. populacji. Krucha równowaga polityczna w kraju sprawia, że nietolerancja, dyskryminacja, a nawet przemoc wobec mniejszości religijnych pojawiająca się w regionach, gdzie muzułmanie lub chrześcijanie z ludu Amhara stanowią większość, nie spotykają się ze sprzeciwem rządu federalnego.

Niewątpliwie Etiopia – postrzegana jako kraj chrześcijański – ma długą historię obecności na swoich terenach najpierw chrześcijaństwa, potem islamu. Etiopczycy dzielą się niemal po równo na te dwie religie monoteistyczne. Z biegiem dziejów obie zaangażowały się aktywnie w poszerzanie strefy swoich wpływów. To rodzi poważne napięcia między nimi, szczególnie na polu rdzennych plemion.

Etiopia to także kraj dyktatury, państwo milicyjne, które pilnie śledzi poczynania swoich obywateli. Wrogowie partii są osadzani w więzieniach i torturowani. Partia rządząca zablokowała wszelkie kanały swobody wypowiedzi i zgromadzeń. Jednocześnie stara się kontrolować wszystkie instytucje religijne, próbując hamować podejrzane „odchylenia od uznawanej normy”. I tu dochodzimy to niezwykle bolesnego zagadnienia. Etiopia to bodaj jedyny kraj na mapie prześladowań (w tym roku 18. miejsce na Światowym Indeksie Prześladowań Open Doors), gdzie chrześcijan prześladują… sami chrześcijanie. Etiopski Kościół Prawosławny jest strukturą złożoną. W jego wnętrzu zwalczają się dwie podstawowe frakcje: domagająca się reformy i otwarcia ekumenicznego na istniejące Kościoły i wspólnoty, oraz fundamentalistyczna, agresywnie zwalczającą reformatorów oraz przedstawicieli innych denominacji. Grupy fanatyków w Etiopskim Kościele Prawosławnym podżegają głównie przeciw protestantom i katolikom.

W sumie prześladowania w Etiopii kształtowane są przez cztery główne siły: islamski ekstremizm, denominacyjny protekcjonizm, antagonizm plemienny oraz dyktaturę. Ostatni pogrom chrześcijan miał tu wprawdzie miejsce pięć lat temu, ale nienawiść religijna jest podsycana przez aktywne także i tu tzw. Państwo Islamskie oraz działające na zachodzie kraju somalijskie bojówki Asz-Szabab. Muzułmanie zabili wówczas co najmniej jednego chrześcijanina, ranili kilkanaście osób, wypędzili z miast 10 tys. wyznawców Chrystusa. Powodem ataku była rzekoma obraza Koranu. Tłum zniszczył chrześcijańskie szkoły, sierocińce, domy mieszkalne.

Kościół katolicki jako maleńka wspólnota w dziewięćdziesięciomilionowym społeczeństwie na szczęście żyje, kapłani w Etiopii są darzeni ogromnym szacunkiem wiernych, ale jednocześnie ci ostatni mają wobec nich duże oczekiwania. Parafianie przychodzą do księży zarówno ze swoimi duchowymi, jak i materialnymi potrzebami. Liczą na to, że ksiądz zapewni im pieniądze, jedzenie, lekarstwa, miejsce dla dzieci w szkole albo na uczelni. Oczekują porady, jak sprawić, by zbiory były lepsze oraz jak utrzymać rodzinę. Według analityków, sytuacja chrześcijan w Etiopii będzie się jednak pogarszać z powodu radykalizacji muzułmanów w Afryce Wschodniej, dlatego nieraz państwo to zagości na listach hańby.

Tomasz Korczyński fot. Open Doors Idziemy nr 39 (573), 25 września 2016 r.