W 20. roku życia rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium i kontynuował je w Paryżu w słynnej pracowni Carolusa-Durana. Jako ilustrator współpracował z kilkoma paryskimi czasopismami, m.in. z „Figaro” i „L’Illustration”. Jak wielu innych początkujących malarzy wykonywał kopie dzieł słynnych malarzy, wśród nich Tycjana.
Przebywając w Paryżu, nawiązał kontakty z tamtejszą Polonią, zwłaszcza tą przybyłą z kraju po Powstaniu Listopadowym. Odwiedzał Hôtel Lambert, który był wówczas ośrodkiem Wielkiej Emigracji i siedzibą monarchistycznego obozu konserwatywno-liberalnego, którym kierował książę Adam Jerzy Czartoryski. W tym czasie na swych płótnach uwiecznił portrety znanych osobistości życia polityczno-kulturalnego, m.in. księcia Władysława Czartoryskiego i Cypriana Godebskiego. Już jako uznany portrecista wyjeżdżał kilkakrotnie do Londynu i Rzymu, gdzie malował portrety kobiet i polskiej arystokracji. Właśnie w Anglii poznał litewską szlachciankę Izę z Giełgudów, z którą w 1893 r. zawarł związek małżeński.
W 1894 r. Teodor Axentowicz współpracował z Wojciechem Kossakiem i Janem Styką przy realizacji „Panoramy Racławickiej”.
Rok później zamieszkał z żoną w Krakowie, gdzie został profesorem Akademii Sztuk Pięknych. Studenci bardzo cenili nie tylko jego kompetencje, ale także wielką kulturę osobistą i indywidualne, pełne troski podejście do każdego z nich.
Wraz z tak wielkimi twórcami jak Józef Chełmoński, Julian Fałat, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Włodzimierz Tetmajer, Leon Wyczółkowski i Stanisław Wyspiański założył Towarzystwo Artystów Polskich „Sztuka”. Należał też do innych stowarzyszeń twórczych, na przykład do Koła Artystyczno-Literackiego, Towarzystwa Ochrony Piękności Krakowa i Okolic, a także związków twórczych zagranicznych m.in. francuskich i austriackich. Od 1928 r. był członkiem honorowym Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.
W latach 1910-1911 oraz 1927-1928 pełnił funkcję rektora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Był też założycielem i właścicielem szkoły malarskiej dla kobiet, którą założył przy ul. Gołębiej.
Swoje prace artysta prezentował nie tylko w Polsce, ale także w Niemczech, USA, Wielkiej Brytanii, Austrii, Włoszech, Francji i Czechach.
Artysta malował nie tylko portrety. Znane i cenione są jego obrazy ilustrujące obrzędy i obyczaje Hucułów („Pogrzeb Huculski”, „Święto Jordanu”, „Święcone”, „Na Gromniczną” czy „Kołomyjka”), a także dzieła związane z tematyką ormiańską, która – z racji jego pochodzenia – była mu szczególnie bliska. W 1900 r. powstał obraz „Chrzest Armenii”, a ok. 1930 r. – „Ormianie w Polsce”. W 1906 r. arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego Józef Teodorowicz zaproponował Axentowiczowi – a także Józefowi Mehofferowi – udział w renowacji katedry ormiańskiej we Lwowie. Axentowicz zaprojektował nowy ołtarz z marmuru, ambonę oraz mozaiki w absydzie centralnej. Był też autorem niezrealizowanego projektu witraża.
W 1936 r. prezydent Ignacy Mościcki odznaczył go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą i Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarł 28 sierpnia 1938 r. w Krakowie. Pochowany jest na Cmentarzu Rakowickim.
![]() | Wojciech Świątkiewicz |