Nowa wystawa w Zachęcie

Życie codzienne w czasach Polski Ludowej było wielokrotnie pokazywane w artykułach, filmach dokumentalnych, zestawach kronik filmowych, reportażach wspomnieniowych. Z czasem okres ten w sposób naturalny ulega nostalgicznej mistyfikacji, jednak ciągle funkcjonuje w ludzkich wspomnieniach.
Otwarta właśnie w Galerii Zachęta wystawa „Czas wolny. Fotografie” przez starannie dobrane zdjęcia sześciu wybitnych fotoreporterów potwierdza dosyć oczywistą tezę, że życia w PRL nie da opisać tylko przez pryzmat surrealistycznej rzeczywistości z filmów Stanisława Barei oraz – z drugiej strony – poprzez dramatyczne wydarzenia związane z buntami przeciwko władzy komunistycznej. Autorzy prezentowanych fotografii, w tym tak wybitni jak Tadeusz Rolke i Wojciech Plewiński, pracowali w wydawanych w PRL kolorowych tygodnikach. Do ich obowiązków należało dokumentowanie ważnych wydarzeń kulturalnych, społecznych, obyczajowych i politycznych. Odpowiednio dobrane zdjęcia ilustrowały artykuły i reportaże, często o charakterze propagandowym. Tygodniki i kolorowe miesięczniki pełniły przecież rozmaite funkcje. Po przemianach październikowych wiele tytułów w miarę szeroko otworzyło się na wydarzenia kulturalne zachodzące w krajach zachodnich.

Każdy tytuł spełniał nieco inne zadania. „Przekrój” i tygodniki filmowe („Film”, „Ekran”) pełniły rolę przewodników po masowej kulturze – od państw socjalistycznych, europejskich po kulturę amerykańską. Wydawana w kilku językach „Polska” miała przybliżać nasz kraj zainteresowanym czytelnikom zagranicznym. „Ty i ja” było pierwszym magazynem lifestylowym, „Dookoła świata” i „Świat” drukowały mnóstwo reportaży zagranicznych, natomiast wydawana na dobrym poziomie edytorskim „Przyjaźń” poświęcona była krzewieniu przyjaźni ze Związkiem Radzieckim. We wszystkich tych redakcjach pracowali zawodowi fotoreporterzy, którzy niezależnie od zleconych zadań podejmowali działalność artystyczną. Robili zdjęcia niejako niezależnie czy „poza” narzuconymi tematami. Były one w pewnym sensie „ciągiem dalszym” drukowanych reportaży. Na wystawie w Zachęcie możemy oglądać plon takiej właśnie działalności fotoreporterskiej.


Galeria Zachęta. „Czas wolny. Fotografie”. Romuald Broniarek, Aleksander Jałosiński, Bogdan Łopieński, Jan Morek, Wojciech Plewiński, Tadeusz Rolke. Wystawa czynna do 22 września.

Mirosław Winiarczyk Idziemy nr 33 (414), 18 sierpnia 2013 r.