Czarownik egzorcyzmuje Polskę

W kinach studyjnych wyświetlana jest „Sztuka znikania”, jeden z najbardziej dziwacznych filmów sezonu, zrealizowany w modnym dziś gatunku „dokumentu kreacyjnego”. Nazwa ta oznacza, że autorzy obrazów nie muszą pokazywać prawdziwych wydarzeń, jak to miało miejsce w tradycyjnych dokumentach.

Autorzy „Sztuki znikania” sięgnęli po autentyczne wydarzenie: przyjazd w 1980 roku z Haiti do Polski Amona Fremona, znanego kapłana wudu, sprowadzonego przez Jerzego Grotowskiego na teatralne warsztaty. Grotowski w swoich poszukiwaniach twórczych znajdował się wówczas na etapie eksperymentów duchowych z religiami wschodnimi i rozmaitymi czarownikami.

Świadkowie tej niezwykłej wizyty mówią dziś o niej niewiele, wiadomo tylko, że Amon był w Polsce kilka miesięcy. Po powstaniu „Solidarności” wrócił na Haiti, gdzie podobno zaprzestał kapłańskich praktyk i zmarł w zapomnieniu. Twórcy filmu, wychodząc od tych faktów, snują surrealistyczne refleksje o czarach, które Amon miał jakoby rzucać na obserwowanych Polaków, pogrążonych wówczas w romantycznym letargu, a w czasie solidarnościowego przebudzenia marzących o wolności. Ilustracją mają być odpowiednio zmontowane materiały archiwalne. Wałęsa, podobnie Papież (sic!), jawią się tu jako „dobre” duchy, a Jaruzelski jako „zły” – demon posyłający przeciwko Polakom armię zombie w postaci wojska i ZOMO. Napuszony ton komentarza ma zapewne zachęcić widzów do refleksji nad pokazywanymi niedorzecznymi egzorcyzmami. Ciekawostką jest fakt, że Polski Instytut Sztuki Filmowej wsparł finansowo międzynarodową promocję tego filmu.
„Sztuka znikania” („The Art of Disappearing”), film dokumentalny, Polska, 2013. Scenariusz i reżyseria: Bartek Konopka, Piotr Rosołowski.
Dystrybucja – Against Gravity.

Mirosław Winiarczyk fot. Against Gravity Idziemy nr 30 (411), 28 lipca 2013 r.