Aparecida: maryjna stolica Brazylii

W 1929 r. Matka Boża z Aparecidy została ogłoszona Królową i Patronką Brazylii, a jej święto patronalne, przypadające 12 października, zostało ogłoszone dniem wolnym od pracy. W 1958 r. zaś miasto stało się siedzibą archidiecezji i metropolii, na której czele stało już trzech kardynałów: Carlos de Vasconcelos Motta (w latach 1964-1982), Aloisio Lorscheider (1995-2004) i Raymundo Damasceno Assis (od 2004 r.). Gdy przypadała 250. rocznica wyłowienia figurki Maryi z rzeki Paraíba, Paweł VI przyznał sanktuarium złotą różę. Odznaczenie to zostało ustanowione w XI wieku przez Leona IX, aby uhonorować osoby, miasta i instytucje, które dały się poznać jako „bojownicy wiary”.

Przed jubileuszem stulecia koronacji statuetki Matki Bożej z Aparecidy został rozpisany konkurs na nową koronę dla patronki Brazylii. Wpłynęło 167 projektów. Zwycięską koronę, ufundowaną przez prawie 64 tys. osób, które wzięły udział w narodowej zbiórce na jej zakup, nałożył na skronie Maryi wysłannik papieża Jana Pawła II, kard. Eug?nio de Araújo Sales, emerytowany arcybiskup Rio de Janeiro. Stało się to 8 września 2004 r.

JEDENAŚCIE MILIONÓW PIELGRZYMÓW

Już w okresie międzywojennym dostrzegano potrzebę nowej, znacznie większej świątyni, która mogłaby pomieścić coraz liczniejsze rzesze pielgrzymów. O ile w 1745 r. liczono ich setki, o tyle około 1900 r. przybywało ich 150 tys. rocznie. Postanowiono wykorzystać plany narodowego sanktuarium Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Waszyngtonie. W 1955 r., po kilkunastu latach przygotowań, na pobliskim wzgórzu Morro das Pitas rozpoczęto budowę, która ciągnęła się przez ćwierć wieku. 4 lipca 1980 r. Jan Paweł II poświęcił nową świątynię, nadając jej również tytuł bazyliki mniejszej. Dwa lata wcześniej, gdy figurce Maryi groziło rozpadnięcie się na prawie dwieście kawałków, poddano ją gruntownej renowacji. Dziś wygląda jak nowa, a liczba modlących się przy niej pielgrzymów przekracza już 11 mln rocznie. Dzięki temu Aparecida jest drugim najliczniej odwiedzanym sanktuarium maryjnym na świecie – po meksykańskim Guadalupe, które każdego roku gości aż 20 mln wiernych.

Aparecida jest drugim najliczniej odwiedzanym
sanktuarium maryjnym na świecie
– po meksykańskim Guadalupe

Z centrum miasteczka prowadzi do sanktuarium betonowa kładka na wysokich palach, dzięki której można z jednego wzgórza przedostać się na drugie bez potrzeby schodzenia w dolinę. Sama świątynia jest z daleka widoczna z autostrady prowadzącej z południa Brazylii do Rio de Janeiro. Zawdzięcza to nie tylko swemu położeniu, ale i imponującym rozmiarom. Zbudowana jest z cegły i betonu na planie krzyża. Każda z czterech naw ma 40 m długości, 38 m szerokości i 46 m wysokości. Łączą je boczne kaplice. W centrum, na przecięciu naw, na ośmiokątnym podwyższeniu znajduje się ołtarz główny, nad którym wznosi się kopuła o średnicy 34 m, sięgająca w swym najwyższym punkcie 60 m. Przylegająca do kościoła – na prawo od jego frontonu – dzwonnica jest jeszcze wyższa, wznosi się bowiem na 107 m. Po przeciwnej stronie głównego wejścia znajduje się kaplica świec – mroczne pomieszczenie o czarnych ścianach, pełne dymu i płomieni, gdzie palą się świece pozostawiane przez wiernych na znak zanoszonych modlitw. Cała budowla, powstała w stylu neoromańskim, posiada dwie warstwy ścian: zewnętrzną i wewnętrzną. W przerwie między nimi zamontowano schody aż po szczyt kopuły. Wolna przestrzeń między ścianami ułatwia wentylację, zapewnianą ponadto przez brak tradycyjnych okien, zastąpionych przez betonowe kraty. Ta ogromna świątynia, która decyzją Krajowej Konferencji Biskupów Brazylii stała się w 1984 r. „sanktuarium narodowym”, może jednorazowo pomieścić do 70 tys. osób.

UŚMIECH MATCZYNEJ DOBROCI

Choć z początkami sanktuarium nie wiąże się żadne objawienie maryjne, a co za tym idzie, nie ma żadnych słów wypowiedzianych przez Matkę Chrystusa, do których można by się odwoływać, „orędzie z Aparecidy” jest jasne. Wynika ono zarówno z wyglądu samej figurki Matki Bożej, jak i z okoliczności jej znalezienia.

1. Maryja przynosi nam Jezusa. Jej figurka wyobraża Niepokalane Poczęcie. Maryja jest brzemienna, gdyż jej misją jest ofiarowanie nam Jezusa, „błogosławiony owoc” jej łona.

2. Maryja gromadzi nas we wspólnotę. Głowa figurki była znaleziona osobno od korpusu. Ponieważ Maryja jest obrazem Kościoła, takie odłączenie symbolicznie przedstawia lud Boży jako ciało i Chrystusa jako Głowę nowej ludzkości. Trzeba połączyć ciało i Głowę, aby lud przekształcił się w mistyczne Ciało Chrystusa.

3. Maryja wzywa nas do bycia Kościołem. Jej figurka po wyłowieniu z rzeki była umieszczona w barce, która jest ewangelicznym symbolem Kościoła Chrystusa. Maryja więc zaprasza nas, abyśmy wiernie i aktywnie uczestniczyli w życiu Kościoła.

4. Maryja wzywa nas do modlitwy. Z dłońmi złożonymi do modlitwy, ukazuje swą wstawienniczą rolę przy Bogu, orędując u Niego za nami. Prosi nas, abyśmy złączyli się z nią w modlitwie.

5. Maryja wyłowiona z wody, będącej elementem życia i oczyszczenia, przypomina nam o wadze naszego chrztu jako nowych narodzin, a także spowiedzi jako akcie oczyszczenia i przebaczenia.

6. Maryja jest solidarna z ubogimi. Pozwoliła się wyłowić ubogim rybakom. Cudownie obfity połów wyzwolił ich od zależności od ludzi możnych. Jak owi rybacy mamy zwracać się w swoich sprawach do Maryi.

7. Maryja jest solidarna z Murzynami. Czarna barwa figurki wyraża solidarność Maryi z ludźmi niesprawiedliwie poddanymi niewolnictwu. Jej kolor demaskuje grzech przesądów rasowych i zapowiada nadzieję wyzwolenia.

8. Maryja jest uśmiechem Boga skierowanym do nas. Jej wargi na figurce są rozchylone w łagodnym uśmiechu. Jest to uśmiech matczynej dobroci, który ożywia naszą nadzieję na miłosierdzie Boże względem nas.

Tyle nauk płynie z jednej małej figurki!

Paweł Bieliński (KAI) Idziemy nr 31 (412), 4 sierpnia 2013 r.