8 XII 1953: pierwszy Apel Jasnogórski

W dniu, w którym uwięziony w klasztorze w Stoczku Warmińskim Prymas Stefan Wyszyński dokonał Aktu oddania się w niewolę Matce Bożej, zawierzając Jej swoje dalsze życie, na Jasnej Górze rozpoczęto wieczorną modlitwę, zwaną odtąd Apelem Jasnogórskim. Był 8 grudnia 1953 r. Modlitwę poprzedziła Msza Święta celebrowana przez ówczesnego ordynariusza częstochowskiego bp. Zdzisława Golińskiego. Homilię wygłosił przeor Jasnej Góry o. Jerzy Tomziński. „Staniemy dziś wszyscy na jasnogórski apel. Co to jest? Nic trudnego! Codziennie o godz. 9 wieczorem przeniesiemy się myślą i modlitwą na Jasną Górę do kaplicy cudownego obrazu. […] Wszyscy, zbratani jedną myślą, jednym polskim sercem, staniemy przy naszej Pani i Królowej, przy Matce i Pocieszycielce, aby prosić i żebrać za Polską, za Naród” – mówił późniejszy generał paulinów.

W sposób szczególny od pierwszego Apelu Jasnogórskiego polecano Bogu przez Matkę Najświętszą uwolnienie Prymasa Wyszyńskiego. Sam Prymas, poinformowany o tej inicjatywie, obiecał duchowy udział w apelu i obiecał, że o tej porze będzie błogosławił całej Ojczyźnie. Później jego śladem poszli inni biskupi.

Jak Apel Jasnogórski, a zwłaszcza modlitwa o uwolnienie Prymasa, był niewygodny dla władz, świadczy fakt z 26 sierpnia 1956 r. Wtedy to pod nieobecność wciąż internowanego Prymasa – w tym czasie w Komańczy – milionowa rzesza wiernych mówiła ułożone przez niego Jasnogórskie Śluby Narodu. Wieczorem wiele tysięcy osób pozostało jeszcze na Jasnej Górze, aby uczestniczyć w modlitwie. Wtedy elektrownia wyłączyła światło, uniemożliwiając nagłośnienie i unieruchamiając dzwon „Maryja”.

Na Apel Jasnogórski w jego obecnej formie składa się pieśń „Bogurodzica Dziewica”, fanfary przy odsłonięciu Obrazu Matki Bożej, trzykrotnie śpiewany hymn: „Maryjo, Królowo Polski, jestem przy Tobie, pamiętam, czuwam”, rozważanie prowadzone najczęściej przez oo. paulinów, ale także przez zaproszonych gości, np. biskupów z różnych diecezji. Po rozważaniu odmawiana jest dziesiątka Różańca z antyfoną „Pod Twoją obronę”, a nabożeństwo kończy się błogosławieństwem, najczęściej najwyższego rangą w hierarchii kościelnej obecnego na apelu duchownego.

Do upowszechnienia Apelu Jasnogórskiego w sposób szczególny przyczynili się bł. Jan Paweł II, kard. Stefan Wyszyński oraz stróże miejscowego sanktuarium – oo. paulini.

Ilekroć Jan Paweł II przebywał na Jasnej Górze, zawsze przewodniczył modlitwie i prowadził rozważania. Również podczas Światowych Dni Młodzieży (1991) nadał modlitwie charakter światowy, rozważając słowa: „jestem”, „pamiętam”, „czuwam”.

Wielokrotnie Apel Jasnogórski prowadził kard. Stefan Wyszyński, który przy tej okazji wygłaszał dłuższe rozważania.

W Polsce słowa Apelu Jasnogórskiego rozpowszechnione zostały najbardziej podczas trwającej od 1957 r. w parafiach peregrynacji obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. W wielu z nich, zwłaszcza noszących tytuły maryjne, praktyka tej modlitwy stała się tradycją.

Apel Jasnogórski jest dziś transmitowany codziennie przez Radio Jasna Góra, Radio Maryja i Telewizję Trwam.

Warto dodać, że są wierni, którzy historię Apelu Jasnogórskiego, zwłaszcza czas, w którym się on odbywa, łączą jeszcze z dwoma znacznie wcześniejszymi wydarzeniami: pierwsze miało miejsce 4 listopada 1918 r., kiedy o godz. 21.15 polscy żołnierze 22. Pułku Piechoty, którzy tego dnia wyzwolili Jasną Górę spod zaboru austriackiego, pokłonili się Matce Bożej przed cudownym obrazem. Drugie wydarzyło się w 1939 r., kiedy podczas próbnego lotu pilot, kapitan Władysław Polesiński, usłyszał wewnętrzny głos: „Zniż się, ląduj”. Wylądował i opuścił samolot, a maszyna natychmiast eksplodowała. Była godz. 21.00. Później okazało się, że dokładnie w tym czasie jego małżonka polecała go Matce Bożej.

Wojciech Świątkiewicz Idziemy nr 49 (430), 8 grudnia 2013 r.