18 VII 1965: Koronacja w Rychwałdzie

Cieszący się od stuleci łaskami wiernych cudowny obraz Matki Bożej Rychwałdzkiej został ukoronowany 18 lipca 1965 r. przez kardynałów Stefana Wyszyńskiego i Karola Wojtyłę. Rychwałd położony jest 6 km na wschód od Żywca i należy do najstarszych osad wiejskich otaczających Żywiec. W XV w. – z woli księcia oświęcimskiego Kazimierza – osiedliło się tu kilka rodzin z Moraw. Od 1992 r. znajduje się w granicach diecezji bielsko-żywieckiej. Miejscowość jest pięknie położona wśród zalesionych wzgórz w dolinie potoku Nawieśnik.

Po raz pierwszy Rychwałd wspominany jest w dokumentach z 1335 r. jako wieś należąca do Księstwa Oświęcimskiego. W 1472 r. powstała tu parafia, a rok wcześniej właścicielem miejscowości stał się ród Komorowskich. Jeszcze w XV w. powstał tu drewniany kościółek św. Mikołaja, konsekrowany w 1547 r. Po jego zniszczeniu w I połowie XVI w. zbudowano drugi kościół, również drewniany. To w nim zasłynął łaskami znajdujący się tu od 1644 r. cudowny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. Podarowała go Katarzyna z Komorowskich Grudzińska, żona Piotra Samuela Grudzińskiego, starosty ze Środy Wielkopolskiej. Kult Maryi czczonej w tym wizerunku szybko zaczął obejmować całą Żywiecczyznę. Sam obraz z pewnością pochodzi z XV w., choć osoba, która go namalowała, pozostaje nieznana. Znajdujący się w głównym ołtarzu kościoła obraz przedstawia Maryję trzymającą na lewej ręce Jezusa, który jest w Nią zapatrzony. Prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, w lewej zaś trzyma książkę. Tło obrazu jest złocone. Obraz jest namalowany na desce lipowej o wielkości 91,5 na 113,5 cm. I wykonany jest według zasad z okresu schyłku kultury bizantyjskiej.

W XVII w. kronikarz i wójt żywiecki pisał: „Panna Maryja swoją twarzą cudownie nas wszystkich do siebie pociąga. Gdy przystępujesz do Przenajświętszej Królowej nieba i ziemi ze świętego Jej obrazu, w którym zamkniona wszelka dobroć, a mieszka w nim cudowna moc i jasna z niego wynika dostojność. Gdy po pierwszym na ten obraz spojrzeniu, na się potem serdecznie rzucisz oko, żal za grzechy popełnione w sumieniu wnet uczujesz”.

Kult Matki Bożej Rychwałdzkiej szybko się rozpowszechniał, zwłaszcza w okresie potopu szwedzkiego, kiedy Matka Boża obroniła Rychwałd i Żywiec. Szwedzi przebywali tu tylko jeden dzień, po czym się wycofali. Do sanktuarium przybywało coraz więcej wiernych i stąd zaistniała konieczność wybudowania nowej świątyni. Choć kamień węgielny położono pod nią już w 1732 r., prace budowlane ruszyły dopiero 9 lat później.

Ostatecznie trzynawowa barokowa świątynia w Rychwałdzie ze swoim największym skarbem, obrazem Pani Ziemi Żywieckiej, została zbudowana wielkim kosztem i wysiłkiem wiernych. Ogromne zasługi położył tu proboszcz ks. Szymon Gorylski, a finansowo wsparł budowę Hieronim Wielkopolski, ówczesny właściciel dóbr. Uwieńczeniem jej budowy była 2 lipca 1756 r. konsekracja świątyni, której dokonał biskup krakowski Franciszek Potkański. Na przełomie XVII i XVIII w. kult Maryi z Rychwałdu sięgał także na Węgry, Orawę i Słowację.

Największymi wydarzeniami w dziejach sanktuarium była lipcowa koronacja w 1965 r. z udziałem ponad 80 tys. wiernych oraz modlitwa bł. Jana Pawła II przed wizerunkiem Matki Bożej Rychwałdzkiej na rynku w Żywcu podczas pielgrzymki do diecezji bielsko-żywieckiej w 1995 r.

Kustoszami sanktuarium w Rychwałdzie są franciszkanie konwentualni.

Wojciech Świątkiewicz Idziemy nr 28 (409), 14 lipca 2013 r.