Fenomen Wielkopolski

WALCZYLI ZWYCIĘSKO

– Często mówi się, że Wielkopolanie nie walczą z bronią w ręku. Jest to opinia krzywdząca, bo nieprawdziwa. Jeśli nawet sami nie rozpoczynali powstania, to włączali się do walki w zaborze rosyjskim (gdzie zresztą znalazła się spora część Wielkopolski), jak w czasie Powstania Listopadowego i Styczniowego; co więcej, na terenie zaboru pruskiego zbrojnie walczyli i w 1806 roku, i w 1848 roku, nie mówiąc już o 1918/1919 roku – podkreśla Anna Gruszecka.– Dezydery Chłapowski był postacią niezwykle zasłużoną dla Powstania Listopadowego, podobnie jak Karol Marcinkowski i cała grupa twórców poznańskiego bazaru – mówi dr Wroński.

– Wielkopolanie w znaczący sposób sami opodatkowali się na rzecz działań niepodległościowych. Wiele lat później Armia Wielkopolska odegrała bardzo istotną rolę w wojnie polsko-bolszewickiej, była dobrze wyszkolona i wyposażona. Kiedy wybuchła II wojna światowa, rozpoczęła się eksterminacja Polaków w Wielkopolsce. Była to odłożona w czasie zemsta za Powstanie Wielkopolskie, które Niemcy uznali za zdradę ich państwa. Od września 1939 roku mordowano najbardziej aktywnych działaczy, liderów – mówi Anna Gruszecka. – Ale i po wojnie mieszkańcy Wielkopolski nie mogli odnaleźć się w nowej Polsce, bo ich połączenie tradycji z nowoczesnością kompletnie nie pasowało do komunistycznej ideologii.

Dziś, niestety, niewiele osób wie o wszechstronnym rozwoju Wielkopolski.

– Niewielu dzisiaj pamięta, że w XIX wieku ukształtowało się tam pokolenie nie tylko walczące, ale także umiejące nawet w warunkach ekstremalnych rozwijać się z powodzeniem gospodarczo. To stało się potem podstawą rozwoju w II Rzeczpospolitej – wyjaśnia dr Wroński.

Dlatego Wielkopolanie postanowili przypomnieć o swoich osiągnięciach. Już od 27 grudnia do końca stycznia w centrum Poznania, a potem w całej Polsce, będzie można obejrzeć Mobilne Muzeum Powstania Wielkopolskiego.

Zwiedzający tę nowoczesną wystawę zobaczą zdjęcia ze zrywu, materiały filmowe, dźwiękowe, które dzięki nowej technologii zostaną pokazane w całkiem innej formie. Co ważne, instalacja buduje wspólnotę, bo będzie składać się z prywatnych pamiątek rodzinnych.

W stolicy Wielkopolski powstaje też Brama Poznania – Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego, które opowie o dziejach tego miejsca, zwłaszcza w czasach kształtowania się państwa polskiego. Bo przecież to właśnie Wielkopolska jest kolebką polskiej państwowości.

Ewelina Steczkowska fot. Zuzanna Smoleńska, ks. Henryk Zieliński/Idziemy Idziemy nr 50 (431), 15 grudnia 2013 r.