Sformułowania „wysłuchać Mszy Świętej” nie traktujmy jak słuchania audycji.
fot. Maya Reagan | Unsplash
Kiedyś mówiło się: „wysłuchać Mszy Świętej”. Czy łączyło się to z tym, że recytował kapłan? Jednak ludzie chyba coś odpowiadali, śpiewali, bo przecież są pieśni. Słyszałam, że mieli też podane, o czym rozmyślać, podczas gdy przeżywali Mszę Świętą po łacinie. To mnie ciekawi.
Sformułowania „wysłuchać Mszy Świętej” nie traktujmy jak słuchania audycji. Przedsoborowi ludzie opowiadali mi, że mieli poczucie uczestnictwa w wielkiej tajemnicy wiary. Czuli – jak pisał św. Grzegorz Wielki – że „niebiosa się otwierają i rzesze aniołów zstępują, by wziąć udział w Świętej Ofierze”. W dekoracjach kościołów widać tylu świętych, Maryję, licznych aniołów. Śpiewy „Chwała na wysokości”, „Święty, święty” przypominają najbardziej o zjednoczeniu liturgii ziemskiej z niebieską. „Pełne są niebiosa i ziemia chwały Twojej” – śpiewamy wspólnie, a jednocześnie słuchamy, czyli uwewnętrzniamy treści. Zmiany Soboru Watykańskiego II dokonały się w kierunku wspólnotowości. Wspaniała liturgia przedsoborowa, mimo świadomości świętych obcowania, miała bowiem, jak uznano, charakter zbyt indywidualistyczny. Odeszliśmy więc w Kościele po Vaticanum II od słuchania, czyli indywidualnego przeżywania Mszy Świętej, w stronę wspólnotowego uczestnictwa. Choć i tu zachowano momenty ciszy, tak potrzebne jednostce.
Co zawierał przeżyciowo stary schemat Mszy? Od pieśni na wejście było przygotowanie duszy. Polegało ono na duchowym uświadomieniu sobie obecności Boga. Przy podejściu kapłana do ołtarza skupiano się na wyznaniu niegodności i prośbie o przebaczenie grzechów. Następnie aż do Ewangelii można było rozważać wcielenie Jezusa i Jego uniżenie, zejście z boskości do życia na ziemi. Od Ewangelii do końca Credo rozważano życie apostolskie Zbawiciela, budząc w sobie pragnienia posłuszeństwa wobec Jego boskiej nauki oraz trwania w jedności ze świętym Kościołem katolickim. Od ofiarowania darów aż do Ojcze nasz rozważano kolejno tajemnice męki i śmierci naszego Pana. Następnie aż do Komunii Świętej wzbudzano w sercu pragnienia, aby się zjednoczyć z naszym Zbawicielem teraz i w miłości wiecznej. Od Komunii aż do końca Mszy Świętej dziękowano Chrystusowi za Jego wcielenie, życie, mękę i śmierć, zmartwychwstanie i za miłość, którą nam okazał. Wtedy proszono też szczegółowo za siebie, krewnych, przyjaciół i Kościół. Błogosławieństwo kapłańską ręką było traktowane jako błogosławieństwo samego Chrystusa.
Ostatnio jest dużo dobrych opracowań drukowanych i cyfrowych mówiących o tym, jak przeżywać liturgię posoborową. Warto coś wybrać i poczytać.
