Wkrótce Środa Popielcowa rozpoczynająca Wielki Post

Nawróceniu serca do Boga pomagają tradycyjne praktyki, takie jak post, modlitwa i jałmużna, ale też nowe: wyciszenie poprzez ograniczenie Internetu czy oglądania telewizji. Wielu podejmuje okresową abstynencję w myśl zwięzłego hasła: „w Wielkim Poście nie pij i nie podawaj alkoholu”.

Wielki Post rozpoczyna się Popielcem, w tym roku przypadającym 5 marca i trwa do Mszy Wieczerzy Pańskiej sprawowanej w Wielki Czwartek. Podczas liturgii Środy Popielcowej wiernym posypuje się głowy popiołem, a kapłan wypowiada słowa: „Pamiętaj, że jesteś prochem i w proch się obrócisz” albo: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię”. Popiół pochodzi ze spalonych palm, poświęconych w poprzednim roku podczas Niedzieli Palmowej.

W Środę Popielcową obowiązuje post ścisły, tzn. poza wstrzemięźliwością od pokarmów mięsnych, także post ilościowy, czyli zalecane są trzy posiłki dziennie – dwa lekkie i jeden do syta. Wstrzemięźliwość od mięsa dotyczy osób, które ukończyły 14. rok życia, a post ścisły osoby pełnoletnie do 60. roku życia. Tego dnia Kościół nie udziela dyspensy, jeśli chodzi o powstrzymywanie się od pokarmów mięsnych. W Środę Popielcową nie ma obowiązku uczestnictwa w Eucharystii, choć Kościół zachęca wiernych do rozpoczęcia tego okresu liturgicznego Mszą świętą.

Symbolika 40 dni

Liczba 40 dni nawiązuje do wydarzeń opisanych w Starym i Nowym Testamencie: przez 40 dni trwał deszcz i potop opisany w Księdze Rodzaju, przez 40 dni Mojżesz przebywał na Synaju (Księga Wyjścia), gdzie otrzymał 10 przykazań Bożych, przez 40 lat Naród Wybrany błąkał się po pustyni, 40 dni i nocy zmierzał Eliasz na górę Horeb, by spotkać się z Bogiem rozpoznanym w lekkim powiewie wiatru. A w Nowym Testamencie 40 dni pościł Jezus Chrystus po chrzcie Janowym, a przed rozpoczęciem swojej publicznej działalności.

Liturgia Wielkiego Postu

Okres Wielkiego Postu to także czas medytacji nad męką Chrystusa, czemu służą specjalne wielkopostne nabożeństwa, takie jak Droga Krzyżowa czy Gorzkie Żale.

W tym czasie dominującym kolorem szat liturgicznych jest fiolet, oprócz czwartej niedzieli (Niedziela Laetare), kiedy kapłani ubierają szaty w kolorze różowym, oraz niedzieli Męki Pańskiej (zwanej Palmową), gdy zakładają czerwony ornat. Ołtarze nie są w tym czasie ozdabiane kwiatami.

Liturgia jest wyciszona – podczas Eucharystii nie śpiewa się hymnu „Chwała na wysokości Bogu” (z wyjątkiem przypadających w Wielkim Poście uroczystości św. Józefa – 19 marca, czy Zwiastowania Pańskiego – 25 marca) oraz aklamacji „Alleluja”, którą zastępuje „Chwała Tobie, Królu wieków” albo „Chwała Tobie, Słowo Boże”.

Wyjątkowym dniem, w którym nie obowiązują wymienione zasady, jest Niedziela Laetare (łac. „Wesel się”), przypadająca w IV Niedzielę Wielkiego Postu.

Wielki Post jest także okresem przygotowania katechumenów do chrztu. Każda niedziela wprowadza w kolejne tajemnice wiary, a na Wielkanoc podczas Wigilii Paschalnej udzielany jest chrzest.

Post, modlitwa i jałmużna

Kościół w tym okresie przypomina trzy drogi przybliżenia się do Boga i nawrócenia: post, modlitwę i jałmużnę. Praktykowane wyrzeczenia mają umocnić wiernych do walki z wadami i ze złym duchem, pomóc w nawróceniu serca do Boga i oczyszczeniu z grzechów (charakter pokutny). Służą umocnieniu sfery duchowej poprzez ćwiczenie panowania nad sferą cielesną. Niegdyś w okresie Postu unikano w ogóle mięsa, dziś wierni podejmują raczej inne wyrzeczenia, popularne jest ograniczenie słodyczy, ale także podjęcie próby wewnętrznego wyciszenia przez ograniczenie Internetu czy oglądania telewizji. Od wielu lat w Kościele kapłani zachęcają wiernych do okresowej abstynencji w myśl zwięźle sformułowanego hasła „w Wielkim Poście nie pij i nie podawaj alkoholu”.

Wierni zachęcani są do przeznaczenia większej ilości czasu na rozmowę z Bogiem, czyli modlitwę, czy rozważnie męki Zbawiciela. Służą temu takie nabożeństwa jak Droga Krzyżowa, odprawiana w kolejne piątki, oraz niedzielne nabożeństwo Gorzkich Żali. Podejmowaniu nawrócenia służą rekolekcje wielkopostne organizowane w tym okresie w każdej parafii oraz spowiedź.

Z kolei jałmużna dana ubogim jest, według Katechizmu Kościoła Katolickiego, „jednym z podstawowych świadectw miłości braterskiej”. Jałmużna może przybierać różne formy, od wsparcia inicjatyw i zbiórek charytatywnych poprzez ofiarowanie swojego czasu i pomocy potrzebującym lub proszącym o pomoc.

W czasie Wielkiego Postu wierni nie powinni uczestniczyć w hucznych zabawach.

Orędzie papieża Franciszka na Wielki Post

Tradycyjnie papieże przygotowują na ten okres orędzie. Hasło tegorocznego brzmi: „Podążajmy razem w nadziei”. Całość orędzia można znaleźć TUTAJ.

Wielkanoc przypada w tym roku przypada 20 kwietnia.