Co oznacza profanacja komunikantów?
Świat funkcjonuje między sferą sacrum i profanum. Profanum to wszystko to, co należy do naszego świata, oddane do dyspozycji człowieka. Sacrum – to rzeczywistość oddana Bogu, do Boga należąca i dlatego święta. Profanacja polega na sprowadzaniu tego, co święte, do wymiaru zwyczajności. Klasyczną profanacją, o czym wspomniałem, jest przyjmowanie Komunii Świętej jak zwyczajnego opłatka, ale także każde świadome zbezczeszczenie hostii.
Niedawno w Jaśle troje gimnazjalistów sprofanowało Komunię Świętą. Jakie skutki to pociąga?
Kanon 1367 KPK jasno określa, że kto profanuje Najświętszy Sakrament, sam na siebie zaciąga karę ekskomuniki, o ile sprawca jest świadomy tego, że popełnia świętokradztwo, i kary za to, działa w sposób wolny oraz ma powyżej 18 lat. Wówczas obowiązuje go zakaz sprawowania oraz przyjmowania sakramentów – aż do uzyskania poprawy.
Sprawy z Jasła nie należy rozstrzygać na forum publicznym. Wymienionych warunków poniesienia kary nie da się zadekretować, wszystko należy rozpatrywać indywidualnie. Weźmy bowiem inny rodzaj profanacji – np. chory, który wypluwa hostię. Nie podlega to karze, ponieważ najprawdopodobniej nie wie on, co czyni.
Jakie jest postępowanie po profanacji?
Wprowadzenie do Mszału mówi, że jeśli sprofanowana hostia to nadal chleb zdatny do spożycia, należy go niezwłocznie spożyć. Jeśli nie, należy sprawić, by przestał być chlebem. Wówczas zanieczyszczoną hostię umieszcza się w vasculum – specjalnym naczynku z wodą przy ołtarzu, by się rozpuściła.
Jakoś mi to nie gra: przed jednym Panem Jezusem przyklękamy, a drugiego rozpuszczamy w wodzie?
Pan Jezus jest obecny w przeistoczonej hostii, dopóki jest ona trwałą substancją – dopóki chleb jest chlebem, a wino winem.
Błogosławiony ks. Jerzy Popiełuszko ponoć spożył nawet hostię podniesioną z błota…
Jeśli to prawda, był to piękny gest. Jednak uczyniła go osoba szczególna – nie możemy tego samego wymagać od każdego księdza, szafarza nadzwyczajnego czy przeciętnego wiernego.
O poszanowanie Komunii Świętej Pan Jezus upomina się czasem w sposób spektakularny. Czy cuda Eucharystyczne zawsze mają wzmocnić wiarę kapłana?
Nie tylko kapłana. Jeśli dzieje się to podczas Mszy Świętej, więc utwierdzenie wiary dotyczy szerszego kręgu wiernych. W Bolsenie w 1262 r., owszem, Pan Jezus chciał dać odpór wątpliwościom księdza, ale wiemy przecież, jak przyczyniło się to do późniejszego rozpowszechnienia kultu eucharystycznego. Cuda takie nie wnoszą do wiary nic nowego, ale akcentują coś, co do tej pory nie było należnie wydobyte. Według zamysłu Bożego mają one pobudzić pobożność eucharystyczną właśnie – wspólnym ich mianownikiem jest bowiem szacunek do Najświętszego Sakramentu.
Vasculum nie jest sterylne. Jak mieć pewność, że krwawiąca hostia to cud eucharystyczny, a nie pałeczka krwawa – bakteria wytwarzająca czerwony barwnik?
Każdy przypadek cudu badany jest bardzo wnikliwie. W 1999 r. w diecezji Buenos Aires – należącej zresztą do kard. Jorgego Marii Bergolia – wydarzył się cud eucharystyczny. Próbkę krwawiącej hostii wysłano badaczom w Nowym Jorku, celowo nie informując ich, skąd ona pochodzi. Jeden z nich, Frederick Zugibe, orzekł, że to fragment mięśnia sercowego z lewej komory serca, że jest to ludzkie ciało i krew, w którym obecne jest ludzkie DNA. Mięsień był w stanie zapalnym, co potwierdza fakt, że w trakcie pobrania było ciałem żywym. Białe ciałka, które wniknęły w tkankę, wskazują z kolei na to, że serce cierpiało jak u kogoś, kto był mocno bity w okolicach klatki piersiowej. Kiedy badaczowi wyjawiono, skąd fragment tkanki pochodzi, badacz odparł, że to, w jaki sposób konsekrowana hostia stała się ludzkim ciałem i krwią, jest dla nauki nierozwiązalną tajemnicą, przekraczającą jej kompetencje. Po rzetelnych badaniach naukowych pozostaje pytanie: co Pan Bóg chce nam przez ten cud powiedzieć.
Jak zinterpretować fakt, że wzrostowi liczby kaplic adoracji Najświętszego Sakramentu nie towarzyszy wzrost powołań, np. ministranckich, a wręcz spadek?
Liczba powołań – czy to kapłańskich, czy ministranckich – zależy nie tylko od procesów religijnych, ale też od socjologicznych: chłopcy mają tak bogatą ofertę zajęć pozalekcyjnych, że zwyczajnie brakuje im czasu i sił na zaangażowanie w Kościele. Duszpasterze jednak muszą robić wszystko dla ich formacji. Jeśli ma być owocna, zacząć ją należy od rodziców przyszłych ministrantów.
Cudów eucharystycznych nie było w świecie wiele. U nas w ciągu kilku lat aż dwa: w Sokółce i Legnicy. Powinniśmy w tym dostrzec jakieś szczególne przesłanie?
Cuda mają swój cel: na ogół zwrócić uwagę na rzeczywistość nie dość dostrzeganą i czczoną. Najważniejsze jest jednak duszpasterstwo ludu po takim wydarzeniu, czyli tłumaczenie, co Pan Bóg chce nam powiedzieć. Cuda eucharystyczne towarzyszą zwykle kryzysowi wiary – być może te dwa ostatnie w naszym kraju o tym świadczą.
Duszpasterze powinni także sami odpowiedzieć sobie na pytanie, czy nie popadają w grzech zaniedbania, czy dość jasno opisują i kultywują Najświętszy Sakrament, skoro Pan Jezus dopomina się tego przez cudowne znaki.
Abp Józef Górzyński (1960) – doktor nauk teologicznych w zakresie liturgiki, arcybiskup koadiutor w Olsztynie, delegat ds. Duszpasterstwa Ministrantów i delegat ds. Ruchu Odnowy w Duchu Świętym, członek Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
 |
rozmawiała Monika Odrobińska |
.jpg)
Co? Gdzie? Kiedy?
