Mikrobiota jelitowa

Obraz autorstwa stefamerpik na Freepik

O związku jelit z układem nerwowym mógł się przekonać chyba każdy z nas. Przykładem jest biegunka przed egzaminem czy podróżą. Okazuje się jednak, że wpływ jelit, a dokładnie mikrobioty jelitowej, na organizm jest znacznie większy.

Bakterie jelitowe znajdują się głównie w jelicie grubym. U zdrowego człowieka jest ich ok. 2 kg! Dlatego mówi się o nich jak o dodatkowym narządzie. Bakterie znajdujące się w jelitach wykonują wiele ważnych zadań. Wytwarzają neurotransmitery, przykładem jest przemiana tryptofanu w serotoninę. Produkują większość witamin z grupy B, wytwarzają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które mają uszczelniać jelito.

Ostatnio coraz częściej mówi się o kwasie propionowym, który wytwarzany jest przez wiele bakterii. To on aktywuje komórki do wytwarzania GLP1, czyli „hormonu sytości”, jest produkowany właśnie przez bakterie jelitowe, gdy dieta jest odpowiednia.

Skład mikrobioty jelitowej nie jest stały. Zmienia się z wiekiem, ma związek z naszym odżywianiem i przyjmowanymi lekami. Jelita płodu są pozbawione bakterii, dopiero około drugiego roku życia mikrobiota jelitowa ilościowo podobna jest do tej u człowieka dorosłego. Bakterie znajdujące się w jelicie są „dobre” lub „złe”, mogą działać korzystnie lub szkodliwie. Już teraz wiadomo, że zaburzenie mikrobioty jelitowej ma wpływ na cały organizm, szczególnie na układ odpornościowy i nerwowy, w tym także na występowanie chorób psychicznych. Coraz częściej można usłyszeć określenie, że jelita to drugi mózg. Pamiętajmy, że lęki i zaburzenia emocjonalne mogą mieć związek z naszą florą jelitową.

O konieczności stosowania probiotyków w czasie kuracji antybiotykiem wiedzą wszyscy. To jednak za mało. Znacznie ważniejszy jest sposób odżywiania. To od nas zależy, które bakterie będziemy karmić.

Szczególnie wskazane są warzywa i owoce jak najmniej przetworzone, także jajka, nabiał, tłuste ryby, orzechy, ziarna, oliwa z oliwek. Te produkty są dla „dobrych” bakterii bardzo korzystne. Także sfermentowane pokarmy – kapusta kiszona, ogórki kwaszone, zsiadłe mleko to skarbnica zdrowych bakterii. W zdrowej diecie potrzebne są także proste kasze, pieczywo z ziarnami. Nie zapominajmy o kwasach omega 3 i witaminie D3.

Obecnie istnieje moda na produkty bezglutenowe. Nie zawsze są zdrowe. Osoby z prawdziwą nietolerancją glutenu muszą stosować dietę eliminacyjną. Często jednak produkty bezglutenowe są wysokoprzetworzone, a to z pewnością będzie miało niekorzystny wpływ na mikrobiotę jelitową. Wykluczenie z diety białego pieczywa i zastąpienie go pełnoziarnistym jest jak najbardziej wskazane.

Istnieją także „złe” bakterie, to one przyczyniają się do powstawania przewlekłego stanu zapalnego, zaburzeń pamięci i wielu chorób. Najbardziej lubią słodycze i tłuszcz. Jeśli chcemy zachować zdrowie, powinniśmy unikać takich pokarmów.

Idziemy nr 27/2023