Krzysztof Kamil na ekranie

Trwający ponad godzinę film „Baczyński”, od strony formalnej zrealizowany w mieszance fabuły, dokumentu i widowiska poetyckiego, wchodzi do kin w atmosferze pewnych kontrowersji. Przypomnienie sylwetki Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, wybitnego poety i żołnierza AK, który zginął w czwartym dniu Powstania Warszawskiego, nie mogło się oczywiście obejść bez przypomnienia dramatycznych dyskusji o losach pokolenia młodych poetów czasów okupacji, także z grupy Sztuka i Naród, którzy jednocześnie walczyli w podziemiu. Baczyński, ale i Gajcy, Trzebiński, Stroiński łączyli patriotyczną formę poetycką z walką, także zbrojną, o zachowanie tożsamości narodu. Czy dlatego recenzent „Gazety Wyborczej” zarzucił filmowi „kiczowatość” i „anachroniczny patriotyzm”, domagając się bardziej rewizjonistycznego spojrzenia na postać Baczyńskiego?

Reżyser Kordian Piwowarski wzorował się jednak na bardziej tradycyjnej formie wspomnianego już widowiska poetyckiego, kiedyś często uprawianego dla telewizji. O Baczyńskim powstał interesujący film „Dzień czwarty” w reżyserii Ludmiły Niedbalskiej, zrealizowany w 1984 roku w podobnej poetyce. Twórczość poety sukcesywnie, mimo trudności, propagowana była w kolejnych latach. Piwowarski niewiele dodał do wiedzy o losach Baczyńskiego, relacjach poety z matką, małżeństwie z młodą Basią, uczestnictwie w konspiracyjnych dyskusjach poetyckich, wydawaniu kolejnych wierszy i działalności wojskowej. Zręcznie połączył część dokumentalną i wspomnienia sanitariuszki i kolegi z oddziału ze scenami fabularnymi i współczesnymi recytacjami poezji. Ważną rolę w opracowaniu scenariusza odegrał zapewne konsultant literacki – Wiesław Budzyński, dziennikarz i pisarz, biograf Baczyńskiego.

Szkoda, że reżyserowi zabrakło bardziej rozwiniętej, autorskiej wizji poetyckiej. Film należy jednak ocenić jako poprawny i przydatny do celów edukacyjnych. Podczas kinowej dystrybucji „Baczyńskiego” planowane są seanse dla szkół.


„Baczyński”, Polska, 2013, scenariusz i reżyseria – Kordian Piwowarski, wykonawcy – Mateusz Kościukiewicz, Katarzyna Zawadzka, Ewa Telega, Marta Klubowicz i inni, dystrybucja – Studio Interfilm

Mirosław Winiarczyk fot. www.armandurbaniak.pl/Artrama Idziemy nr 12 (393), 24 marca 2013 r.