Papież: Guardini ma wiele do powiedzenia

Zajmuje się ona, jak przypomniał papież, popularyzacją jego myśli w środowiskach politycznych, kulturalnych i naukowych.

Ojciec Święty odwołał się do pojęcia świętości, które Guardini wyłożył na podstawie literackiej postaci Starca Zosimy z „Braci Karamazow” Fiodora Dostojewskiego. Jest to świętość oczywista dla ludzi prostych, którzy – przyciągani nią – zwracają się do Starca, by wyznać mu własne troski i trudności, prosząc go o modlitwę i błogosławieństwo. Jego potędze ulega też kobieta, która zamordowała swego męża. Świadoma czekającego ją potępienia wydaje się być zamknięta na wszelką radę czy pociechę.

Zosima znajduje jednak odpowiednie słowa, by dotrzeć do jej serca. Prosi, by nie rozpaczała, bo jeśli skrucha w niej nie osłabnie, Bóg wszystko jej wybaczy. A poza tym – mówi cytowany przez papieża Starzec Zosima – nie ma i nie może być na całej ziemi takiego grzechu, którego by Bóg nie odpuścił temu, kto szczerze żałuje. Ani też człowiek nie może popełnić grzechu tak wielkiego, że miałby wyczerpać nieskończoność miłości Boga.

– Właśnie ludzie prości rozumieją, o co tu chodzi. Są pod wrażeniem wielkości, która przejawia się w mądrości i sile miłości Starca. Rozumieją, czym jest świętość – a mianowicie życiem w wierze, pozwalającym zobaczyć, że Bóg jest blisko ludzi, trzyma ich życie w swoich rękach. Tak pisze o tym Guardini: "Gdy z całą prostotą przyjmuje się życie z Bożej ręki, to wola osobista przemienia się w wolę Bożą i w ten sposób, choć stworzenie nie przestaje być jedynie stworzeniem, a Bóg prawdziwie Bogiem, dochodzi do ich żywego zjednoczenia" – powiedział Franciszek.

Zauważył, że to żywe zjednoczenie przejawia się w konkretnej więzi człowieka ze światem i innymi ludźmi. Jednostka czuje się wpleciona w określony lud, czyli zbiorowisko ludzi, którzy z jakichś względów tworzą jedną całość. Lud nie jest jednak – jak zaznaczył papież – kategorią logiczną, ale mityczną. W ludzie przejawia się też Boże działanie, które przeczuwa on jako tajemnicę, frapującą obecność.

– Możemy chyba zastosować refleksje Guardiniego do naszych czasów, starając się odkryć Boży palec w obecnych wydarzeniach. Moglibyśmy zatem uznać, że Bóg w swej mądrości przysłał do nas, w bogatej Europie, głodnego, abyśmy dali mu jeść, spragnionego, abyśmy dali mu pić, obcokrajowca, abyśmy go przyjęli, nagiego, abyśmy go przyodziali. A historia potem to ukaże: jeśli jesteśmy ludem, na pewno go przyjmiemy jako brata; jeśli natomiast jesteśmy jedynie grupą jednostek, mniej lub bardziej zorganizowanych, staniemy przed pokusą, by bronić przede wszystkim własnej skóry, ale nie będzie w nas ciągłości – powiedział Ojciec Święty.

Romano Guardini (1885-1968) był niemieckim kapłanem katolickim, teologiem, filozofem religii i liturgistą pochodzenia włoskiego. Urodził się w Weronie, ale gdy miał rok, jego rodzina przeniosła się do Moguncji i w Niemczech spędził niemal całe życie. Od 1904 studiował nauki przyrodnicze w Monachium, a następnie chemię, medycynę i ekonomię polityczną w Tybindze. Po studiach teologicznych we Fryburgu przyjął w 1910 w Moguncji święcenia kapłańskie.

W 1915 r. obronił pracę doktorską, a w pięć lat później został docentem na wydziale teologicznym uniwersytetu w Bonn. Po habilitacji z dogmatyki katolickiej objął w 1923 roku na uniwersytecie w Berlinie katedrę filozofii religii i światopoglądu katolickiego. Działał w Katolickim Ruchu Młodzieżowym, wydawał dwumiesięcznik „Die Schildgenossen”. W 1939 r. władze hitlerowskie odebrały mu katedrę, a w 1943 r. zmusiły do opuszczenia Berlina. Po wojnie w 1945 ponownie zaczął wykładać na uniwersytecie w Tybindze, a od 1948 r. w Monachium. Tam też zmarł.

Był zdobywcą pokojowej nagrody wydawnictw niemieckich. Brał udział w Soborze Watykańskim II jako ekspert od spraw liturgii. Pozostawił po sobie ogromny dorobek naukowy, obejmujący prace z zakresu liturgiki, filozofii religii, teologii, pedagogiki i ascetyki.

Berlińska Fundacja im. R. Guardiniego powstała w 1987 r. z myślą nie tylko o popularyzowaniu myśli i dokonań swego patrona, ale także w celu wspierania i tworzenia projektów oświatowych i wychowawczych oraz dialogu w różnych dziedzinach.